номаҳо
ИСФАРА: МОҲӢ РӮ БА НЕСТӢ ДОРАД
Дар шумораи 159, аз 7 декабри соли 2013-и рӯзномаи «Ҷумҳурият» мақолаи рӯзноманигор Нигинаи Раҳмон, бо унвони «Моҳипарварӣ: Мутахассисони касбӣ намерасанд» ба табъ расидааст.
Муаллиф дар асоси далелҳои муътамад бурду бохти соҳаи моҳипарвариро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон зикр карда, қазияҳои алҳол ҷойдоштаи ин соҳаро мушаххас баррасӣ намудааст. Тибқи матлаб, бо қабули «Барномаи оид ба рушди соҳаи моҳипарварӣ барои солҳои 2009-2015» дар ҷумҳурӣ моҳипарварӣ рушд ёфт. Миқдори хоҷагиҳои моҳипарварӣ аз 8 то ба 180 расид. Лекин иқтидори истеҳсолии ин хоҷагиҳо дар маҷмуъ талаботи аҳолиро қонеъ намегардонад. Тибқи меъёр истеҳсоли солонаи маҳсулоти моҳӣ бояд 72 ҳазор тонна бошад. Ҳол он ки истеҳсоли 1700 тонна моҳӣ дар нақша аст. Муаллиф масъала мегузорад, ки тариқи эксенсидикатсия, яъне зиёд кардани майдони истеҳсолӣ, афзудани хоҷагиҳои моҳипарварӣ, такмил додани корхона ва хоҷагиҳо, бо коркунони соҳибкасбу мутахассис таъмин кардани хоҷагиҳои моҳипарварӣ истеҳсоли моҳиро зиёд карда, дар амнияти озуқавории кишвар саҳми арзанда гузорем.
Инчунин дар мақола масъалаи ҳифзи моҳӣ ва барқарор кардани захираҳои моҳиёни дарёву обанборҳо гузошта мешавад. Мо дар масоили мазкур ҷонибдори рӯзноманигор ҳастем.
Диққати маро ҳамчун биолог ҷиҳати экологии масоили марбут ба моҳӣ ҷалб мекунад. Чӣ хеле, ки мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, захираи моҳиёни маҳаллӣ, намудҳои хос ба Тоҷикистон дар рӯдхонаҳо сол то сол кам шуда истодааст. Алалхусус захираи моҳӣ дар дарёи Исфара, ки шохоби Сирдарё мебошад, вақтҳои охир хеле кам шуда, намудҳои аҳамияти хоҷагидошта, аз қабили ширмоҳӣ ва лаққамоҳии туркистонӣ рӯ ба нестӣ меоранд. Сабаби асосии нобудшавии моҳиён ба киштзор пурра табдил додани заминҳои соҳилӣ, нобуд шудани шибарзаминҳо ва усули мамнуи шикор мебошад. Бо қувваи барқ шикор кардан боиси нест шудани моҳӣ ва дигар фаунаи обӣ шуда истодааст. Кумитаи экологияи шаҳри Исфара бояд ба ин масъала бештар диққат диҳад. Белбиниҳои Сирдарё ва Амударё, ки ба қатори тосмоҳиёни пурқимат мансубанд, рӯ ба нестӣ оварда истодаанд. Оё имкони бо истифода аз дастовардҳои навини биология парвариши ин қабили моҳиёнро ба роҳ монда, саршумори онҳоро зиёд кардан нест? Ёдовар мешавем, ки моҳии белбинӣ яке аз намудҳои қадимтарин буда, танҳо дар Сирдарё, Амударё ва Мисиссиппии Америкаи Шимолӣ боқӣ мондааст. Дар Тоҷикистон 947 дарёи хурду бузург бо тӯли умумии 28500 км ҷорианд. Намудҳои гуногуни ҳазорсолаҳо ба шароити онҳо мутобиқшудаи моҳӣ сокини онҳоянд. Лекин сол ба сол захираи моҳӣ дар ин рӯдхонаҳои ватанӣ кам шуда истодааст. Мо баҳри ҳифзи моҳиён ва дигар ҳайвонот пайваста миёни мардум, хонандагони мактабҳо корҳои фаҳмондадиҳӣ мебарем. Тарбияи экологӣ қисми таркибии ҳар як дарси муаллимони биология мебошад. Аз назари мо, бо мақсади ҳифзи моҳӣ ташкили мамнуъгоҳҳои хурди маҳаллӣ ва парваришгоҳҳои муҳофизатӣ дар заминаи рӯдхонаҳо манфиатнок хоҳанд буд.
Б. ИСМОИЛОВ, ноҳияи Исфара
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 1.04.2014 №: 59 Мутолиа карданд: 1313
