илм
ПЕШОҲАНГИ САБКИ НАВИ ҶАРРОҲӢ
Тибби тоҷик дар миёни ҷумҳуриҳои шӯравӣ ҷойгоҳи хоса дошт. Чунин мақому маъруфият тавассути заҳмати пурсамари абардмардони ин риштаи илм ба даст омадааст. Докторони илми тиб К. Тоҷиев, М. Бобохоҷаев, З. Хоҷаев, Е.Соркина, Ю. Додхоев, Е. Лакшина, Б. Жуков, Юсуфҷон Исҳоқӣ ва чанде дигарон бо бозёфтҳои бузурги илмӣ ва идомаи неки фаъолияташон дар ҷодаи илм шогирдони зиёдеро тарбия ва ба самти илмомӯзӣ раҳнамоӣ намудаанд. Искандар Сулаймонов аз зумраи онҳост, ки то вопасин нафас дар хизмати мардум ва ватани азизаш буд.
Ӯ соли 1935 дар ноҳияи Дарвоз ба дунё омад. Падарашро дар ин минтақа ҳама чун табиби шикастабанд мешинохтанду эҳтиром менамуданд. Шикастабандӣ пешаи сулолавиашон буд. Меҳру муҳаббат ва завқи ба ҷодаи илми тиб ворид шудани Искандар ҳам дар ҷавонӣ ҳамин ҳунари аҷдодӣ гашт. Соли 1952 донишҷӯи Донишгоҳи тиббии Тоҷикистон гардид. Солҳои донишҷӯӣ бо мақсади таҷрибаи бештар андӯхтан рӯз мехонду шаб дар бемористонҳои шаҳри Душанбе аз пизишкони соҳибтаҷриба кор меомӯхт. Соли 1958 донишгоҳро бомуваффақият хатм кард ва ба кор ба ноҳияи Ғарм омад. Ду сол дар бахши ҷарроҳии бемористони ноҳия ифои вазифа намуд. Соли 1960 ба ординатураи кафедраи ортопедия (шикастабандӣ), ки сарвараш профессор Елезавета Лакшина буд, пазируфта шуд. Бинобар камбуди мутахассисони бемориҳои сили ғайришуш дар Тоҷикистон Искандар Сулаймоновро барои идомаи таҳсил дар аспирантура ба шаҳри Санкт - Петербург фиристоданд. Ӯ аспирантураро бому-ваффақият хатм намуд ва рисолаи номзадӣ дифоъ кард. Дар ҳамин шаҳр духтареро дӯст дошт ва оиладор шуда, чанд сол кору зиндагиашро идома дод. Дар Русия таҷрибааш бештар гардид ва барои роҳандозии нақшаҳои илмиаш дар ин ҷо шароити хуб муҳайё буд. Ҳарчанд дар ин ҷо фаъолияти илмиаш равнақ меёфт, аммо ҳушу ёдаш банди Ватан буд ва ҳам хуб медонист, ки дар Тоҷикистон ба хизмати ӯ бештар ниёз доранд. Билохира, нангу номуси ватандорӣ боло гирифту духтури ҷавон ба Ватан баргашт. Пас аз бозгашт ба Тоҷикистон бо ибтикор, кӯшишу талошҳои зиёди ӯ ва кумаку ҷонибдории роҳбарони вақти соҳаи тандурустии ҷумҳурӣ дар маҳаллаи Роҳатии ноҳияи Орҷоникидзеобод (имрӯза шаҳри Ваҳдат) бемористони муолиҷавии ҷумҳуриявии № 1 оид ба табобати бемориҳои сили ғайришуш таъсис ёфт. Шуъбаҳои он бо дастгоҳу асбобҳои замонавии техникии тиббӣ муҷаҳҳаз гардиданд. Сипас Искандар Сулаймонов дар атрофи хеш мутахассисони соҳибтаҷрибаро ҷамъ овард. Масъулият ва доираи фаъолияташ бештар шуд, ҳам беморонро муолиҷа менамуд ва ҳам ба ҳамкорон таҷриба меомӯхт. Бемористон дар миқёси ҷумҳурӣ дар муолиҷаи бемориҳои сили ғайришуш мавқеи хоса пайдо кард. Акнун муолиҷаи ин гуна дардҳоро на дар хориҷи ҷумҳурӣ – Русия ва Украина, балки дар Тоҷикистон анҷом медоданд. Шуҳрати бемористон он қадар боло рафт, ки беморон аз дигар ҷумҳуриҳои ҳамсоя ба ин ҷо омада, ба дарди худ дармон меёфтанд. Ҳамзамон бо ташаббуси И. Сулаймонов дар назди бемористон курсҳои омӯзишӣ - таълимӣ созмон дода шуд ва ба он аз тамоми минтақаҳои ҷумҳурӣ пизишкони ҷарроҳ ҷиҳати такмили ихтисос даъват мегардиданд. Камбуди ҷарроҳони сили ғайришуш дар Тоҷикистон бартараф мешуд ва амалиётҳои ҷарроҳиро мутахассисони таҷрибаандӯхта дар шаҳру ноҳияҳо иҷро мекарданд. Дар ҳолатҳои зарурӣ Искандар Сулаймоновро ҷиҳати кумак ба анҷоми амали ҷарроҳӣ ба минтақаҳо даъват менамуданд.
Ӯ нахустин ҷарроҳе буд, ки бо истифода аз дастгоҳи ултрасадо дар соҳаи тиб амали ҷарроҳиро роҳандозӣ кард. Бартарии ин гуна амалиёт дар он буд, ки хунравии захми бемор ба маротиб кам мешуд. Дастгоҳ устухонҳои пӯсида ва шикастаро кафшеру пайванд мекард. Ҳангоми иҷрои амали мазкур аз сиреш (часб) истифода мегардид. Духтури зиндаёд ҳамеша саъй менамуд, ки беморонро аз вартаи маъюбӣ наҷот диҳад ва дили онҳоро ба зиндагӣ гарм намояд. Илму амалро бо ҳам омезиш дода, дар рушди соҳаи тиб дар Ватан саҳмгузор бошад.
Хислатҳои наҷиб, аз ҷумла кордониву эҷодкорӣ ва ободгарии И.Сулаймоновро ба назар гирифта, ӯро чанд даъват депутати ноҳиявӣ интихоб намуданд. Заҳматҳои кашидааш дар соҳаи тиб бо мукофотҳои Ҳукумати ҷумҳурӣ қадр шудааст.
Таҳти роҳбарии Елена Соркина ва Елезавета Лакшина рисолаи докториро омода намуд, вале фурсат барояш даст надод, ки онро дифоъ кунад.
Алҳол панҷ сол мешавад, ки шодравон И.Сулаймонов дар миёни мо нест. Ёди устоди зинданом ҳамеша дар дилу дидаҳои ҳамкорон, шогирдон ва беморони бо кумаки ӯ шифоёфта аст.
Рӯҳаш шод бод!
Маҳмадназар МАҲМАДРАҲИМОВ
ва гурӯҳе аз ҳамкасбону шогирдон
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 6.05.2014 №: 83-84 Мутолиа карданд: 1815
