ҳуқуқ
НОБОЛИҒОН. АЗ БЕҲУДАГАРДӢ ТО ҶИНОЯТКОРӢ
Соли 2017 дар мамлакат аз ҷониби ноболиғон содиршавии 690 ҷиноят сабт шудааст, ки дар муқоиса ба як соли пеш се ҷиноят камтар аст. Ҳарчанд ҷинояткорӣ дар байни ноболиғон ҳамагӣ се адад кам шуда, коҳиши чашмрас надорад, вале ин нишондод баёнгари он аст, ки раванди афзоиши ҷинояткорӣ дар байни наврасон боздошта шуд. Зеро дар чанд соли охир нишондиҳандаҳо дар ин самт, тамоюли болоравӣ дошт.
Дар назари аввал ноболиғон, аниқтараш хонандагони макотиби миёна чунин вазифа доранд: саҳар ба мактаб рафта дарс хондан, баъди он дар хона вазифаи хонагиро тайёр кардан. Фароғат кардан, ба корҳои хона ёрӣ доданро низ набояд аз хотир баровард. Аммо рақами дар ибтидо оварда нишон медиҳад, ки баъзеи онҳо аз ин хати маъмулии рафтор берун по мениҳанд. Каҷ по ниҳодан, дарсгурезӣ кардан, дӯстони тасодуфӣ ёфтан, оворагард шудан ноболиғонро то даст задан ба ҷиноят мебарад ва танҳо бо шунидани хабари ин амали онҳо падару модарон аз хоби ғафлат бедор мешаванд, ангушти ҳайрату надомат мегазанд: наход “бачаи боадабу меҳрубонашон, ки шабу рӯз дарс мехонду мӯреро ҳам озор намедод”, ба милиса афтода бошад?
Бешак, яке аз сабабҳои ба роҳи хато рафтани наврасону ҷавонон, “бегонашавӣ”- и онҳо аз оила, ин аз назорату ғамхории волидон дур монданашон мебошад. Кам нестанд падарон, ки таъмини сарулибос ва ғизои фарзандонро ягона вазифаи худ медонанду тарбияи онҳоро ҳаволаи модарашон мекунанд. Ҳол он ки писари ноболиғ, ҳамеша ба падараш пайравӣ, дӯстӣ кардан мехоҳад. Чун аз ҷониби падар ягон ҳаракате, илтифоте, дастгирие нашуд, ночор худро ба кӯча мезанад. Ба кӯчае, ки он ҷо ба чашми наврасон на дониш, одобу маданият, балки зӯри бозӯ, дағалӣ, бераҳмӣ “арзиш” дорад.
Зимнан, Файзиддин Назаров, сардори шуъбаи ноболиғони Хадамоти пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ дар байни ноболиғон ва ҷавонони Вазорати корҳои дохилии ҷумҳурӣ ҳангоми суҳбат изҳор дошт, ки соли 2017 дар маҷмӯъ 14339 ноболиғ барои ҳуқуқвайронкуниҳои гуногун дастгир шудааст. Аз ин миён 4342 нафар барои оворагардӣ, 2900 нафар дар вақти дарс ба бозиҳои компютерӣ машғул шудан, 355 нафар барои ҳаммолӣ дар бозор, 316 нафар барои кондукторӣ дар нақлиёти мусофиркаш. Шояд волидони ин боздоштагон надонанд, ки фарзанди онҳо, аз ҷумлаи 522 нафаре, ки ба гадоӣ ё 214 нафари испанддудкун мебошанд?
Чӣ хеле мебинем, аксари қонуншикании ноболиғон аз тариқи оворагардӣ ва вақтгузаронӣ дар интернет - кафеҳо сурат гирифтааст. Дар ин байн гадоӣ, ҳамчунин, испанддудкунии онҳо, ки ин ҳам як навъ гадоист, рафторест, ки натиҷаи бевоситаи бепарвоию бемасъулиятии волидон нисбат ба таҳсилу тақдири фарзандони худ мебошад.
Файзиддин Назаров изҳор дошт, ки соли гузашта тибқи талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» нисбат ба падару модарон ва масъулин 16823 протоколи маъмурӣ тартиб дода шуда, ба судҳои шаҳру ноҳияҳо ирсол гардид. 10 830 падару модар барои уҳдадориҳои худро дар таълиму тарбияи фарзанд иҷро накардан ба маблағи қариб 1 миллиону 390 ҳазор сомонӣ ҷарима шуданд. Албатта, ин подоши амал, аниқтараш беамалӣ, бемасъулиятиест, ки барои ноболиғон оқибати ногувор меоварад. Ана, ҳамин нуктаро волидон, ҳамчунин, омӯзгорон набояд ягон вақт фаромӯш созанд. Зеро сухан аз ояндаи фарзандон, яъне аз ояндаи ҷомеа меравад.
Сафаргул АЛИМОВА,
“Ҷумҳурият”
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 24.01.2018 №: 19 Мутолиа карданд: 1215
