маориф
ТАРБИЯ. ҲИССИ ХУДБАҲОДИҲИИ КӮДАКРО ТАКМИЛ ДИҲЕМ!
Аксари муҳаққиқони фарохназари соҳаи педагогика, психология ва умуман мактабу маориф тарафдори омода кардани танҳо мутахассисони ин ё он соҳа не, балки одамони неку наҷиб ва ғамхору башардӯст ҳастанд, ки фаъолиятҳои худро барои хушнудии башарият мебахшанд.
Барои дуруст ба роҳ мондани ин ҳис дар замири хонандаи хурдсол тарбияи рӯҳияи башардӯстонаи омӯзгорон зарур аст. Яъне, чӣ бояд кард, то шогирд пас аз камоли касб кардан, дар баробари пеш бурдани як соҳа, инчунин, ба шахсони касбу кори дигар, пиру ҷавон ва дар маҷмӯъ, ба атрофиён эҳтирому ихлоси махсус пайдо кунад ва аз худписандӣ эмин бошад? Аз ҳама муҳим, чунин эҳсосро дар омӯзгорон чӣ тавр бояд инкишоф диҳем?
Барои ин ба хонанда дуруст баҳогузорӣ кардани рафтори худ ва атрофиёнро бояд омӯзонд. Омӯзгор агар ҳисси кунҷкобӣ, интиқодӣ ва худтарбиякунии кӯдакро бедор карда тавонад, танзими раванди таълиму тарбия осон хоҳад шуд. Маънои он дар сабуктар намудани ҷиддияту серталабии методӣ аст, ҳарчанд, ки аз он пурра даст кашидан имкон надорад. Ҳадафи асосӣ аз шогирд иродаи устувор, мақсаднокӣ, зеҳн, қобилият ба худмаҳдудкунӣ ва худсайқалдиҳиро тақозо мекунад. Маҳз аз ҳамин гуна афрод олимон ба камол мерасанд. Ин чунин маъно дорад, ки зимни таълим ба манфиатҳои шахсии шогирд такя кунем ва онҳоро наомӯхта инкор нанамоем. Дар ин маврид, ду қоидаи муҳим ҳаст. Аввал, ҳадафҳои дар назди худ гузоштаи омӯзгор ба манфиатҳои ӯ мухолиф набошанд ва дувум, талаботро нисбат ба таълиму тарбия ба таври ғайрииҷборӣ васеъ намоем. Зимнан, муаллим дар худинкишофёбии кӯдак ёрирасон мешавад ва ба ин вазифаи ӯ ҳама усулҳо ва кораш оид ба мушоҳидаи шогирд бо мақсади ошкорсозии сифатҳои фардӣ ва муайянкунии самти ҳаракати шахсиаш дар рафти таълим бояд мутобиқат кунанд.
Мақсадгузории навъи дигар дар таълим ба инобат гирифтани қобилиятҳои шогирд аст, ки бештар аз он агар талаб гардад, фаъолнокии шуури кӯдак тезонда шавад, вай зуд аз хондан дилгир шуда, ноуҳдабаро мешавад. Яъне, аз ӯ тақозо кардани танҳо он чи, ки ӯ аз уҳдааш мебарояд, ба ӯ имкон додани интихоби фанҳои мавриди таваҷҷуҳаш, санҷидани муваффақиятҳои ӯ на аз рӯи меъёрҳои идеалии умумӣ, балки аз натиҷаи худаш ҳосилкарда ҳувайдо мегардад. Дар ин ҳолат, ҳадафи таълим аз комёбшавии маҳдуду танги касбӣ ба идеали худтакмилдиҳӣ тамоюл меёбад, ки муҳтавои он на аз рӯи китобҳои таълимӣ ё сабақҳои омӯзгор, балки бештар аз ҷониби худи шогирд дар асоси таҷрибаи ҳаётии вай ва баҳодиҳии дурнамоҳои худ муайян карда мешавад.
Педагогони машҳур пешниҳод мекунанд, ки бахши махсуси фанҳои тарбиявие таҳия шавад, ки бо усули тадқиқотии машқӣ - бозии коллективӣ асос ёфтаанд. Шогирдон дар шароити мушкили хусусияти ахлоқидошта тавассути муҳокимаву тадқиқи он бояд ҳалли дуруст ёбанд. Пайдост, ки зимнан аъзои гурӯҳ дар амал рафъ намудани низоъҳоро ба таври табиӣ пайдо мекунанд. Ҳамин тариқ, тарбия барои онҳо на танҳо омӯзиши одӣ, балки бо ҳаёташон пайванд меёбад.
Мисқол СОДИРОВА,
мураббияи мактаб - интернати № 2, ноҳияи Фирдавсии шаҳри Душанбе
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 06.03.2019 №: 48 Мутолиа карданд: 1219
