иқтисод
ЗАНБӮРИАСАЛПАРВАРӢ. СОҲАИ СЕРДАРОМАДУ КАМХАРҶ
Парвариши занбӯри асал дар самти таъмини амнияти ғизоӣ бахши муҳим ба ҳисоб рафта, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳри беҳбудии он пайваста тадбирҳои судманд меандешад. Дар ислоҳоти соҳаи кишоварзӣ низ зиёд намудани хоҷагиҳои занбӯриасалпарвар ҷойгоҳи хос дорад. Ҳамин аст, ки рӯз ба рӯз истеҳсоли асали ватанӣ беҳтар ва ҳаҷми содирот зиёдтар мешавад.
Таҷриба собит намуд, ки занбӯриасалпарварӣ соҳаи сердаромад ва камхарҷ аст. Маҳсулоти он ҳамчун маводи ғизоии шифобахшу серкалория дар ҷисми инсон ферментҳо, витаминҳо ва равғанҳои эфириро ғанӣ мегардонад.
Бо назардошти афзалиятҳои соҳа соли 2005 бо мақсади тараққӣ додани занбӯриасалпарварӣ дар ҷумҳурӣ бо иқдоми Сарвари давлат Барномаи рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ барои солҳои 2006 – 2010 қабул ва мавриди амал қарор гирифт. Маҳз аз ҳамин давра сар карда, дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ҳамасола иду озмунҳо ва намоишҳои харидуфурӯши асал ба роҳ монда мешаванд, ки ба пешрафти соҳа мусоидат мекунанд. Дар давраи амалишавии барномаи давлатӣ шумораи оилаҳои занбӯр дар ҳамаи шаклҳои хоҷагидорӣ соли 2011 нисбат ба соли 2005 - ум 4,5 маротиба ва истеҳсоли маҳсулоти он 1445 тонна зиёд шудааст.
Аммо ҳанӯз ҳам имкониятҳои мавҷудаи парвариши занбӯри асал дар кишвар самаранок истифода намегарданд. Тоҷикистон аз ҳисоби майдонҳои киштшаванда, ҷангалзор, минтақаҳои наздикӯҳию – кӯҳӣ ва боғҳо имкониятҳои васеи зиёд намудани шумораи оилаҳои занбӯри асал ва маҳсулоти гуногуни онро дорад. Шароити ҷуғрофӣ ва иқлими кишвар барои тараққиёти соҳаи занбӯриасалпарварӣ мусоид буда, вобаста ба гулкунии рустаниҳои кишоварзӣ мо метавонем нигоҳдории занбӯронро мувофиқ ба сатҳи минтақаҳо аз моҳи феврал ё аввали баҳор оғоз бахшида, нахуст дар водиҳо, минбаъд дар минтақаҳои наздикӯҳӣ ва охирон дар кӯҳистон ба роҳ монем. Чунин тарзи корбарӣ вобаста ба шароити табиии мамлакат ба зиёдшавии шумораи оилаҳои занбӯри асал ва маҳсулнокӣ мусоидат менамояд.
Мувофиқи нишондоди олимони соҳа, дар шароити 93 дарсад кӯҳсор будани масоҳати Тоҷикистон барои тараққиёти соҳаи занбӯриасалпарварӣ аз ҳисоби рустаниҳои шаҳддиҳанда, ки маҳз дар водию кӯҳсор мерӯянд, 800 ҳазор оилаи занбӯри асалро нигоҳ доштан мумкин аст. Истифодаи чунин имкониятҳо истеҳсоли асалро бамаротиб зиёд ва гардолудкунии рустаниҳоро пурра менамояд.
Барои рушди илми занбӯри-асалпарварӣ ва таъмини корхонаю хоҷагиҳои парвариши занбӯри асал бо мутахассисони замонавӣ дар Институти чорводории АИКТ шуъбаи занбӯриасалпарварӣ ва дар Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи Шириншоҳ Шоҳтемур кафедраи парандапарварию занбӯриасалпарварӣ амал менамоянд. Олимону омӯзгорони ин ду муассиса чанд сол аст, ки дар баланд бардоштани малакаю дониши мутахассисони соҳа ҳиссаи сазовор мегузоранд.
Н. АСОЗОДА, президенти АИКТ,
Файзулло АМИРШОЕВ,
директори Институти
чорводории АИКТ
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 17.07.2019 №: 135 Мутолиа карданд: 1161
