фарҳанг
ТЕАТРИ ДРАМАВИИ РУСИИ БА НОМИ МАЯКОВСКИЙ ЯК ҶУЗЪИ ФАРҲАНГИ МИЛЛИИ МОСТ
Дар расонаҳои хабарӣ интишор ёфтани иттилоот доир ба идомаи таҷдиди бинои нави Муассисаи давлатии «Театри давлатии драмавии русии ба номи Владимир Маяковский» ва намои нави он аҳли фарҳанги кишварро хушнуд намуд. Чуноне ки хонандагони «Ҷумҳурият» хабар доранд, дастаи ҳунарии мазкур бо сабаби кӯчондани биноашон ба кӯчаи Борбади ноҳияи Фирдавсии шаҳри Душанбе (собиқ бинои «Кохи Тоҷикистон») чанд муддат аст, ки дар толори «Наврӯз» - и Театри давлатии академии драмавии ба номи Абулқосим Лоҳутӣ фаъолият доранд.
Дар хабари раёсати иттилоот ва робитаҳои хориҷии дастгоҳи раиси шаҳри Душанбе омадааст, ки театри мазкур дар асоси нақшаи генералии шаҳри Душанбе соли 2016 аз бинои пешинааш, ки дар хиёбони Рӯдакӣ воқеъ гардида буд, ба «Кохи Тоҷикистон» кӯчонда шуд. Бинои нав дорои 500 ҷойи нишаст буда, дар паҳлуи Боғи фарҳангу фароғатии ба номи Абулқосим Фирдавсӣ воқеъ гардидааст, ки сераҳолитарин макони шаҳри Душанбе ба ҳисоб меравад.
Муассисаи давлатии «Театри давлатии драмавии русии ба номи Владимир Маяковский» нахустин ва калонтарин театри русӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки 7 ноябри соли 1937 таъсис ёфтааст. Дастаи ҳунарии он дар асоси ҳунарпешаҳои Студияи театрии Москва, ки сарвариашро Артисти халқии СССР Алексей Дикий ба уҳда дошт, таъсис дода шуд.
Аз ҳисоби ҳунармандони он як қатор коргардонҳое ба воя расиданд, ки минбаъд дар рушду нумуи театри тоҷик саҳми босазо гузоштанд. Инҳо Вениамин Ланге, Александр Герр, Леонид Бочавер ва дигарон мебошанд. Ҳайати эҷодии театр аз ҳисоби ҳунармандони хушсалиқа Агафоника Мирополская, Галина Степанова, Елизавета Чистова, Николай Волчков ва дигарон мукаммал гардид.
Дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941 – 1945) гурӯҳи калони ҳунармандони театр таҳти сарварии Георгий Менглет ба ҳайати Театри фронтии Тоҷикистон шомил гардида, дар ҷабҳаҳои ҷангӣ барои ҷанговарон ҳунарнамоӣ менамуд. Соли 1957 театр дар доираи Даҳаи адабиёт ва санъати тоҷик дар шаҳри Москва намоишҳои беҳтарини худ - «Фарзандони офтоб»-и Максим Горкий, «Ҳаммом»-и Владимир Маяковский, «Фоҷиаи Усмонов» - и Мирсаид Миршакар, «Шуҳрати нек» - и Муҳаммадҷон Рабиевро ба тамошобинон пешкаш намуд.
Аз ин давра раванди такомули театр оғоз меёбад. Беҳтарин намоишҳои дар ин давра таҳияшуда «Достони савуми муассир» - и Николай Погодин, «Ҳайвонотхонаи шишагин» - и Тенесси Уилямс, «Бо номи инқилоб» - и Михаил Шатров, «Субҳи ин ҷо сокит аст» - и Борис Василев, «Ҷойи сердаромад» ва «Гунаҳкорони бегуноҳ» - и Александр Островский, «Пул барои Мария»-и Валентин Распутин, «Елена Сергеевнаи азиз» - и Людмила Разумовская, «Мастер ва Маргарита» - и Михаил Булгаков (инсенировкаи А. Ивашенко) аз қабили онҳо мебошанд.
Дар театр ҳунармандони шинохтае, ба мисли Артисти халқии СССР Николай Волчков, ҳунарпешаҳои халқии Тоҷикистон Олга Смирнова, Николай Каюков, Елизавета Чистова, Евгения Аргуновская, Владимир Барботко, ҳунарпешаҳои шоиста Евгений Забиякин, Лия Комлякова, Галина Краснухина, Далер Абдухолиқзода, Раҷаб Ҳусейнов фаъолият намудаанд. Дар рушди театр коргардонҳо Рюрик Нагорничних, Валерий Аҳадов, Барзу Абдураззоқов, Баҳодур Миралибеков, Султон Усмонов, рассомон Ориф Абдураҳмонов, Вечяслав Виданов, Леонид Корнеев, Янтобте Мамадқулов ва Нина Панова низ саҳми босазо гузоштаанд.
Театри русӣ аз солҳои нахустини фаъолияташ бо театри тоҷик робитаи қавӣ дорад. Саррежисёри театри ба номи Лоҳутӣ – Ефим Мителман аз соли 1936 барои ҷорӣ намудани системаи Станиславский бо аҳли кормандони театр дарсҳои омӯзишӣ ташкил намуда буд. Ҳунарпешагони театри рус Ирина Якунина ва Сергей Якушев ба ҳунарпешаҳои тоҷик аз маҳорати актёрӣ дарс мегуфтанд. Бозигарони театрҳои академии ба номи Лоҳутӣ ва драмавии русии ба номи Маяковский дар намоишҳои ҳамдигар фаъолона иштирок мекарданд. Барои мисол, дар намоиши машҳури театри Лоҳутӣ «Калтакдорони сурх» ҳунарпешаи театри Маяковский Николай Лепник нақши сарбози русро иҷро мекард. Ҳунарпешаҳои тоҷик Муҳаммадҷон Халилов, Ҳайдар Шоймардонов, Абулхайр Қосимов, Абдусалом Раҳимов, Шамсӣ Қиёмов, Муҳаммадҷон Қосимов, Ҳошим Гадоев, Тӯтӣ Ғаффорова, Ато Муҳаммадҷонов, Ибодулло Машрабов, Шералӣ Абулқайсов ва Нурулло Абдуллоев дар намоишҳои театри русӣ ширкат варзидаанд.
Дар барномаи театр ҳамеша асарҳои драматургони тоҷик ҷой доранд. Намоишҳои «Фоҷиаи Усмонов» - и Мирсаид Миршакар, «Шуҳрати нек» - и Муҳаммадҷон Рабиев, «Муҳаббат ва шамшер» - и Абдуҷаббор Қаҳҳорӣ, «Бахт чист» - и Расул Ҳодизода, «Хаёлпараст» - и Султон Сафаров, «Достони Зайнаббибӣ» - и Султон Саидмуродов, «Тӯфон» - и Ғанӣ Абдулло ва Шамсӣ Қиёмов, «Ҳакими бузург» ва «Гавҳари шабчароғ» - и Сотим Улуғзода, «Кӯҳистонӣ» - и Нурулло Абдуллоев солҳои гуногун рӯи саҳнаи театрро дидаанд.
Имрӯз низ барномаи театрро намоишҳои диданӣ ташкил медиҳанд. Театри драмавии русии ба номи В. Маяковский яке аз марказҳои муҳими фарҳангии пойтахт ба шумор рафта, дар он ба ғайр аз намоишҳои театрӣ чорабиниҳои зиёди фарҳангӣ гузаронда мешаванд. Театр дар тарғиби адабиёт ва фарҳанги бузурги театрии рус дар ҷумҳурии мо ва маданияти волои тоҷикон миёни кишварҳои собиқи шӯравӣ саҳми босазо гузоштааст.
Муҳаммадуллоҳи ТАБАРӢ, «Ҷумҳурият»
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 13.08.2019 №: 155 Мутолиа карданд: 1125
