фарҳанг
"БЕҲТАРИН ШЕЪРИ БАЧАГОНА". ОЗМУНЕ САРШОР АЗ ПАНДУ АНДАРЗ
Пайроҳаи шоирӣ пуршебу фароз аст. Бузургон хуб гуфтаанд: «Ҳар ки сухан бар сухане зам кунад, қатрае аз хуни ҷигар кам кунад». Шеъри хуб, албатта ҳаводорони худро пайдо мекунад. Аммо, на ҳар касе, ки шеър меофарад, ҷуръат мекунад, ки маҳсули хомаи худро пешниҳоди хонандагон созад. Барои ин озмунҳое, ки бо ташаббуси дӯстдорони шеъру адаб, инсонҳои наҷиб ва ташкилоту идораҳо ва рӯзномаву ҷаридаҳои мухталиф роҳандозӣ мешавад, басо муфиду хушоянд аст.
Озмуне, ки бо ташаббуси Нашрияи расмии Ҷумҳурии Тоҷикистон - рӯзномаи «Ҷумҳурият» ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Суғд таҳти унвони «Беҳтарин шеъри бачагона» созмон дода шудааст, қобили таҳсину офаринҳост. Ин озмун дар роҳи дарёфту тарбияи эҷодкорони нав таъсири мусбат хоҳад расонд. Муҳимтар аз ҳама, бештари шеърҳои озмунӣ саршори панду андарзанд ва дар тарбияи дурусти кӯдакон ҳиссаи худро гузошта метавонанд.
Дар ҳақиқат, шеърҳо барои бачаҳо хеле кам навишта мешаванд ва ин озмун имкон медиҳад, ки аҳли қалами ҷумҳурӣ бо чакидаҳои хомаи хеш адабиёти бачагонаи моро ғанӣ гардонад. Шеърҳои пешниҳоднамудаи баъзе аз довталабони озмун дар ҳақиқат суфтаю равон буда, ба кӯдакон дарси адаб дода метавонанд. Масалан, Ҷумъагули Назар дар шеъри «Баҳси дугонаҳо» мунозираи се дугонаро, ки фикр мекарданд бо доштани сарулибос ва гӯшвораю дигар чизҳо дар байни хонандагони мактаб беҳтарин мешаванд, ба қалам дода, ба кӯдакон фаҳмондааст, ки танҳо донишу ахлоқи хуб доштан, касро беҳтарин мегардонад. Барно ном қаҳрамони шеър дар ин масъала чунин хулоса мекунад:
Барно гуфто: Беҳтарин
Кӣ мешавад, надонам.
То, ки шавам беҳтарин
Ман «Алифбо» мехонам.
Ё шеъри «Ҷиҳози худкор» низ панд дошта, бачагонро ба тозаю озода нигоҳ доштани сарулибос ва дигар лавозим ҳидоят менамояд:
Модар гуфто: «Гар ин аст
Кори дигар мебояд,
Аз дасти ҷиҳози ту
Ҳамаи кор меояд.
…Тозагӣ дар сумкаат
Худаш ҳувайдо шавад.
Попӯши гумшудаат
Худ аз худ пайдо шавад».
Абдусаттори Раҳмон дар шеъри «Бача раҳгардон шавад» бо ишора ба гунҷишкаки сарсон ба кӯдакон фаҳмондааст, ки аз модар напурсида ба ҷое рафтан, кори хуб набуда, модарро овораю саргардон мекунад:
Гунҷишкаки бечора
Сарсон асту овора.
Ин сӯ, он сӯ давад ӯ,
Ба лаби ҷӯ равад ӯ,
Барояд болои бом,
«Куҷо шуд бачаи хом?»
Гаҳ параду гаҳ шинад,
Ҳама ҷоро бубинад.
Бачаякашро кобад,
Аммо онро наёбад.
Дида ҳоли зори ӯ,
Фиғони бисёри ӯ,
Ба ман гуфто модарам:
«Ана дидӣ, писарам,
Бача роҳгардон шавад.
Оча саргардон шавад».
Ҳамин тавр, довталабони дигари озмун Сафаралӣ Раҷабов, Валӣ Исматов, Шаҳло Абдуллоева, Нуринисои Султон, Гулбибӣ Боқиева ва дигарон низ шеърҳои равону суфта ва тарбиявӣ навиштаанд. Мо бовар дорем, ки новобаста аз натиҷаҳои озмун ҳамаи эҷодкороне, ки шеърҳои худро фиристодаанд, дар ин ин ҷодаи басо душвор ва бошараф бештар заҳмат кашида, бо шеърҳои ҷолибу хонданбоби худ адабиёти бачагонаи моро рушду маънӣ мебахшанд.
Салоҳиддин ФАТҲУЛЛОЕВ, фолклоршинос, корманди
Институти забон ва адабиёти ба номи
Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 30.10.2019 №: 204 Мутолиа карданд: 1047
