сиёсат
ТОҶИКИСТОНУ ӮЗБЕКИСТОН. МАШЪАЛАФРӮЗОНИ ФАРҲАНГИ ДӮСТӢ
Забону адабиёт ва фарҳангу ҳунар аз бахшҳоеанд, ки халқияту миллатҳои ҷаҳон бо рушду густариш додани онҳо мақому мартабаи худро баланд мебардоранд. Мардуми Осиёи Миёна, хусусан тоҷикону ӯзбекон, бо доштани ҳамин авсофи адабӣ ва хислати неки башарӣ байни ҳам аз қадим равобити дӯстию ҳамсоядорӣ доштанд. Дӯстию ҳамсоягӣ ин ду амали нек мебошанд, ки равобиту ҳамкории ҳасанаро байни инсонҳо устувор сохта, риштаи меҳру муҳаббатро таҳким мебахшанд.
Таърих бори дигар собит намуд, ки дар як обу хок ба сар бурда, ҷудо зистан ғайриимкон аст. Замоне буд, ки осмони Тоҷикистону Ӯзбекистон зери абрҳои тира қарор дошт ва неруҳои бадхоҳ ин ду ситораи дурахшони халқи ҷаҳонро аз фарҳанги асилу волои худ хостанд канор гузоранд, то аз чароғи ҳидоят, заковату адаб ба сӯи ҷаҳолат равон гарданд.
Вале некӣ болои бадӣ ғолиб омад. Роҳбарони нексиришту башардӯст тавонистанд фазои кишварҳои бо ҳам дӯсту ҳамсоя- Тоҷикистону Ӯзбекистонро, ки солҳо боз тираву торик буд, бо қадамҳои муборакашон нуронӣ созанд. Роҳбарони дилсӯзи ҳар ду кишвар, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев чароғи дӯстиро аз нав фурӯзон намуда, тирагии фазои ҳамсоядориро аз байн бурданд. Баргузории Конфронси байналмилалӣ дар мавзӯи "Саҳми сарварони Тоҷикистону Ӯзбекистон дар таҳкими дӯстӣ” бо ибтикори Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бори дигар муносибати хубу неки ҳамзистии миллатҳои тоҷику ӯзбекро дар тӯли таърих ва имрӯз рӯшан сохт.
Мо ифтихор дорем, ки Тоҷикистон чун кишвари озоду мустақил ва дорои сиёсати дарҳои боз қадамҳои хешро устувор гузошта, бо тамоми мамолики ҷаҳон, аз ҷумла мамлакати ҳамсоя ва дӯст - Ӯзбекистон, равобити худро рӯз аз рӯз тақвият бахшида истодааст. Ин буд, ки мардуми шарифу фарҳангдӯсти ду кишвар бо меҳмоннавозиву меҳрубонӣ, ҳамсоягиву дӯстӣ зери сояву пояи вафову камоли меҳру сафо ба ҳамкорӣ дубора оғоз карданд. Мо инро аз чашмони шарарбор, оғӯшҳои боз ва ашкҳои шодии халқҳои тоҷику ӯзбек дидему хондем.
Ҷумҳурии Ӯзбекистон Истиқлолияти давлатии худро 1 сентябри соли 1991 эълон намуда, баъди ҳамагӣ як сол 22 октябри соли 1992 муносибатҳои дипломатиашро бо Ҷумҳурии Тоҷикистон барқарор кардааст. Аз соли 1995 дар шаҳри Тошканд Сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба фаъолият оғоз намуд. Аз соли 1992 то имрӯз байни ҷумҳуриҳои Тоҷикистону Ӯзбекистон дар сатҳҳои байнидавлатӣ, байниҳукуматӣ ва соҳавӣ зиёда аз 100 созишномаи ҳамкорӣ ба имзо расидааст.
Аҳдномаи дӯстӣ, ҳусни ҳамҷаворию ҳамкорӣ байни ду кишвар яке аз санадҳои асосист,ки дар сатҳи роҳбарони ду мамлакат аз 4 январи соли 1993 ба имзо расид ва баҳори соли 2018 баъди сафари расмии Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев ба ҷумҳурии мо дубора мавриди таъйиди ҷонибҳо қарор гирифт.
Дар партави ҳамин мулоқотҳо тарафҳо бори дигар исбот карданд, ки доштани дӯстию ҳамсоядории хуб ягона роҳест, ки пешрафт ва рушди кишварҳоро тақвият мебахшад.
Рушди ҳамкориҳои фарҳангӣ заминаи асосии дӯстии Тоҷикистону Ӯзбекистон аст. Ҳузури муштараки адибони тоҷику ӯзбек дар ҳавзаҳои адабии Хуросону Мовароуннаҳр аз он шаҳодат медиҳад, ки ин робитаи неку инсондӯстона ва меҳру муҳаббати ду миллат аз замони ошноию рафоқати Абдураҳмони Ҷомӣ ва Алишери Навоӣ – аз саҳифаи дурахшоне дар таърихи равобити фарҳангии халқҳои тоҷику ӯзбек маншаъ мегирад. Ин воситаест, ки умумиятҳои фарҳангии мардуми тоҷику ӯзбекро қавитар месозад.
Солҳои охир доираи робитаҳои дӯстона байни ин ду кишвар боз ҳам васеътар гардида истодааст. Аз ҷумла, бо ташрифи расмии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Ҷумҳурии Ӯзбекистон пояҳои дӯстиву ҳамкории ду давлат боз ҳам таҳким ёфта, ҳамчун шарикони стратегӣ боқӣ монданд.
Минбаъд низ Тоҷикистону Ӯзбекистон фарҳангу адабиёт ва таҷрибаи ҳамдигарро бештар омӯхта, дар бахшҳои сиёсат, иқтисод, тиҷорат, илм, ҳифзи сарҳад, сайёҳӣ ва дипломатия истифода хоҳанд бурд. Баробари ин, дӯстии ҳарду миллат боз ҳам мустаҳкаму афзунтар мегардад. Зеро:
Дӯстиро ҷустуҷӯ дорем мо,
Аз амонӣ гуфтугӯ дорем мо.
Мирсаид РАҲМОНОВ,
ходими илмии Институти омӯзиши масъалаҳои
давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 22.09.2020 №: 181 Мутолиа карданд: 569
