Хатари терроризму экстремизм ва мубориза алайҳи он ҳамоно аз мавзӯъҳои пурбаҳс дар ҷомеа аст. Дар иртибот ба он таҳлилгарон аз равзанаҳои гуногун нигариста, то ҳол дар шинохти онҳо хулосаи амиқ ҳосил нашудааст. Чунон-чи, дар бисёр маврид терроризму экстремизмро ҳамчун василаи муборизаву қасоси пайравони як дину эътиқод алайҳи тамаддуни дигар медонанд.
 
Яке аз маъмултарин шаклҳои он ифротгароии динӣ буда, ҳола-тест, ки инсон дар фаҳмиши меъёрҳои дин ва дар амал кардан ба таълимоти динӣ сахтгирии беш аз ҳад намуда, дар ин кор аз ҳадду андозаи эътидол мегузарад. Шахси ифротӣ маъмулан аз таълимоти асилу муътадили динӣ дур монда, динро ба таври бисёр рӯякӣ, маҳдуд ва танг фаҳмида, ба ҳамин фаҳмиши худ амал карда, аз ди-гарон низ чунин тарзи амалро интизор ва тақозо менамояд. Ифрот-гароии динӣ як тарзи фаҳмиш ва навъи тафаккур дар дохили худи инсон аст, аммо, агар ин навъи тафаккур ба марҳилаи паҳншавӣ ва амал гузарад, он ба радикализм ё тундравии динӣ табдил меёбад. Пас, радикализми динӣ марҳилаи ошкоршуда, фаъолшуда ва ама-лишавандаи ифротгароии динист. Он ифротгароиест, ки аллакай аз сатҳи тафаккур баромада, ба сатҳи таблиғот ва амалҳои тунд мегу-зарад. Дар ин марҳила шахси ифротгарои динӣ тарзи зиндагии ди-гаронро ошкоро танқид карда, нисбат ба онҳо дар амал оштинопа-зирӣ нишон медиҳад ва ҳамфикрони худро ба муборизаи амалӣ алайҳи фаҳмиш ва тарзи зиндагии дигарон даъват мекунад. Ин ҳо-лат аллакай шакли радикалишудаи ифротгароии динӣ мебошад.
Аз сабаби он ки тарзи фаҳмиш ва арзишҳои ифротгароён барои аъзои дигари ҷомеа қобили қабул нестанд, онҳо барои расидан ба ҳадафҳои худ аз зӯроварию хушунат истифода мекунанд. Кӯшиш менамоянд, ки ҷомеа ва давлатро тарсонда, бо роҳи зӯрӣ инсонҳоро ба худ тобеъ карда, мақсадҳои худро ба ҷомеа таҳмил намоянд. Ҳамин тавр, ифротгароии динӣ аз марҳилаи радикализми динӣ ба марҳилаи сеюми худ, яъне ба марҳилаи терроризм мегузарад.
Ҳамин тавр, ифротгароии динӣ, тундравии динӣ, даҳшатафкании динӣ, марҳилаҳои  пайдарҳами инкишоф ва ташаккули гурӯҳҳои ифротгароии динии муосир мебошанд.
Бешубҳа, аҳамияти мубориза бо экстремизму радикализм аз аҳамияти мубориза бо худи терроризм камтар нест, зеро экстремиз-му радикализм заминаи асосӣ ва марҳилаҳои ибтидоии терроризм буда, оқибат ба терроризм мерасонанд. Яъне, терроризм марҳилаи олӣ ва охирини ифротгароӣ ё шакли амалишудаи экстремизму ра-дикализм мебошад. Ин аст ки ҳангоми муносибат бо ин зуҳурот бо-яд дар назар дошт, ки онҳо бо ҳам пайванди амиқ дошта, бавуҷудо-варандаи ҳамдигар мебошанд.
Мутаассифона, хушунати экстремизм ва терроризм сол ба сол ву-съат ёфта, барои инсоният, ҳуқуқу озодиҳои ӯ, амнияти миллӣ ва зиндагии осудаи мардум хатари ҷиддӣ эҷод кардааст. Тоҷикистон, ки аз нигоҳи мавқеи ҷуғрофӣ ва геосиёсии худ дар чорсӯи бархӯрди манфиатҳои кишварҳои абарқудрат ва низомҳои оштинопазири сиёсию идеологӣ қарор дорад, аз оқибатҳои номатлуби муқови-матҳои ошкору ниҳонии терроризми байналмилалӣ ва ифротга-роии динӣ дар канор буда наметавонад. Аз ин лиҳоз, ба вуҷуд овар-дани фазои оштинопазири аҳли ҷомеа нисбат ба ин хатарҳо ва афзун намудани фаъолияти мақомоту сохторҳои муваззаф дар самти пешгирии заминаҳои ба терроризму ифротгароии динӣ му-соидаткунанда мувофиқи мақсад дониста мешавад.

Гулбегим ДАВРОҚБЕКОВА,
омӯзгори МТМУ № 93, шаҳри Душанбе