Дар илми ҷомеашиносӣ эътироф шудааст, ки ҳеҷ ягон халқу миллат дар алоҳидагӣ умр ба сар бурда наметавонад ва ногузир аст, ки аз баракоти ҳузури ҳамсоягон истифода намояд. Таҷрибаи ҳамзистии  ҷумҳуриҳои шӯравӣ собит намуд, ки мақсаду ҳадафи ҳамкориву ҳамзистӣ ба манфиати тарафайн қарор гиранд, ба ҳар ду ҷониб судбахш хоҳад буд. 

Ин нукта ҳоҷати баҳс надорад ва худ шоҳид будем, ки дар замони шӯравӣ халқияту миллатҳои гуногун осудаву ором ва хотирҷамъ аз  ҳама таҳдиду фишорҳо умр ба сар мебурданд (бо вуҷуди он ки дар инкишофи забону адабиёти миллӣ бархе аз монеаҳо мушоҳида мешуданд). 

Дар адабиёти ҷаҳонӣ ва, махсусан, адабиёти классикии тоҷику форс мутафаккирони мо борҳо гуфтаанд: «Банӣ Одам аъзои якдигаранд» ва «Чу узве ба дард оварад рӯзгор, - Дигар узвҳоро намонад қарор». Асосгузори адабиёти ӯзбек Алишери Навоӣ низ менависад:

Ҷумла бадан, ҷумлаи аъзо яке,

Сурат навъию ҳаюло яке.

Бузургтарин нависандаи ҷаҳонӣ, намояндаи халқи қирғиз Чингиз Айтматов, ки осори ӯ, аз рӯи маълумот, ба 154 забони дунё тарҷумаву нашр шуда, теъдоди онҳо соли 1999 ба 20 миллион расидааст, бо осори мондагори худ пайванди ҷовидонаи на танҳо банӣ башар, балки одаму табиатро ба дараҷае боварибахш тасвир намудааст, ки аз тарафи халқияту миллатҳои гуногуни дунё ҳамовозӣ пайдо намуда, машҳури олам гардидаанд.

Миллатҳои тоҷику қирғиз, ҳарчанд аз рӯи мансубияти забонӣ гуногунанд, онҳоро ҳамдилӣ пайванди ҷовидонӣ додааст, зеро ба қавлӣ Мавлоно: «Ҳамдилӣ аз ҳамзабонӣ беҳтар аст».

Дар даврони шӯравӣ ва, ҳамчунин, дар замони соҳибистиқлолии Тоҷикистону Қирғизистон мардуми ин ду давлати ба ҳам дӯсту бародар дар осудагиву пайванди ҳамешагӣ умр ба сар мебурданду мебаранд. Мо тайёрем, ки дар ҳама ҳолат дасти ҳамдигар бигирем. Нишонаи олии ин ҳамдилӣ дӯстии ҷовидонаи устодони бузурги сухан Мирзо Турсунзода ва Чингиз Айтматов мебошад, ки солҳои дароз идома дошту имрӯзҳо низ дар симои сарварони мо ва робитаи ҳасанаи аҳли қалами ду кишвари дӯсту бародар идома дорад.

Аммо, мутаассифона, воқеаҳои чанд рӯзи охир сокинони ҳар ду кишварро ба ташвишу изтироб овардаанд. Дар марзи Тоҷикистону Қирғизистон байни ҳамсояҳо нофаҳмӣ ба миён омада, сабаби муноқишаи тарафҳо гардид. Бародароне, ки асрҳову солҳо қадам ба қадам ба сӯи ободиву шукуфоӣ раҳ мепаймуданд, имрӯзҳо бо дасисаи гурӯҳҳои иғвобарангез гиребони ҳамдигар гирифтанд. Гумон меравад, ки доираҳои фурсатталаб оромиву осудагии моро намехоҳанд, вагарна халқҳое, ки бо шиори «Дӯст ояд, гарм дар оғӯш гир!» умр ба сар мебурданд, ҳеҷ гоҳ санг сӯи якдигар намеандохтанд.

Бемории COVID – 19, ки дар бархе аз мамолики дунё то ҳанӯз «ҳукм» меронад, собит месозад, ки мо дар парешониву танҳоӣ коре карда наметавонем. Дар ин рӯзҳо ва, махсусан, даврони пурошӯби садаи ХХI аз мардуми қирғиз даъват ба амал меоварем, ки аз хираду ақл кор бояд гирифт: 

Тамизи рангу бӯ бар мо ҳаром аст,  

Ки мо парвардаи як навбаҳорем!

 

Мӯсо ОЛИМҶОНОВ, 

дотсенти ДДХ ба номи академик 

Б. Ғафуров