«Ҷумҳурият», 2 апрели соли 2021

Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон мақолаи «Торҳои гусаста ё ҳадиси талхи «Армуғон»-и созсоз», ки дар рӯзномаи «Ҷумҳурият» бо қалами Гулнисои Саъдоншо нашр шудааст, мавриди таҳлилу баррасӣ қарор дод.

Бояд зикр кард, ки Корхонаи воҳиди давлатии илмӣ - истеҳсолии «Созтарош» то соли 1995 як қисми Иттиҳодияи «Армуғон» буда, баъдан ба сохтори Вазорати фарҳанги кишвар ҳамчун Корхонаи воҳиди давлатии алоҳида ворид шуда, то имрӯз ҳамчун як корхонаи истеҳсолӣ фаъолият менамояд.

Корхонаи мазкур коргоҳи давлатиест, ки ба истеҳсоли асбобҳои мусиқии миллӣ машғул буда, вазорат ба воситаи он дар доираи имкониятҳои воқеӣ муассисаҳои фарҳангии ҷумҳурӣ, аз ҷумла мактабҳои мусиқӣ, коллеҷҳои санъат, дастаҳои хунарӣ, хонаҳои маданияти шаҳру ноҳияҳо ва деҳотро бо асбобҳои мусиқии миллӣ таъмин менамояд. Ҳамчунин,  меҳмонони хориҷӣ, ки ба кишвар ташриф менамоянд, бо фарҳанги миллии мо шинос шуда, асбобҳои мусиқии миллиро ҳамчун туҳфаҳои хотиравӣ харид менамоянд.

Корхонаи воҳиди давлатии илмӣ - истеҳсолии «Созтарош» муассисаи ба ҳисоби хоҷагӣ гузашта мебошад ва фаъолияти иқтисодӣ, молиявию хоҷагиашро бояд аз ҳисоби даромадҳои дохилӣ амалӣ намояд. Корхона ҳамасола миқдори истеҳсоли асбобҳои мусиқиро зиёд намуда, айни замон ба сифати онҳо аҳамияти зарурӣ надодааст.

Маблағе, ки ҷиҳати харидани созҳои мусиқии миллӣ барои муассисаҳои фарҳангии ҷумҳурӣ пешбинӣ шудааст, мувофиқи хароҷотномаи солонаи вазорат ба семоҳаҳо тақсим шуда, маблағгузорӣ мешавад.

Бояд зикр намоем, ки бинои корхонаи «Созтарош» солҳои 60-и асри гузашта сохта шудааст ва ба таъмири асосӣ ниёз дорад. Аксарияти дастгоҳу таҷҳизоти мавҷудбударо иваз бояд кард. Вазорат якчанд лоиҳаҳои инвеститсиониву грантӣ барои гузарондани таъмири асосӣ ва дастрас намудани таҷҳизоти замонавӣ пешниҳод намуд, вале масъала то ҳол ҳалли худро наёфта истодааст.

Айни ҳол, дар Корхонаи воҳиди давлатии илмӣ – истеҳсолии «Созтарош» ҳамагӣ 8 нафар, аз ҷумла 3 усто, ба сохтан ва таъмири созҳои миллии мусиқӣ машғул мебошад. Дар устохона созҳои миллӣ, аз қабили рубоб (бадахшӣ, қошғарӣ), тор, думбра, сетор, дутор, най, дойра, таблак ва ғайра тайёр карда мешаванд. Айни замон дар корхона дастгоҳу  таҷҳизоте кор фармуда мешаванд, ки аксарияти онҳо то 80-90 фоиз фарсуда мебошанд.

Бинои корхона аз 8 ҳуҷра иборат мебошад, аз ҷумла анбори маҳсулоти тайёр, сехи маҳсулот, сехи раванди гармидиҳӣ, сехи ҷамъоварӣ, 2 устохона, сехи дойрасозӣ ва анбор, ки арзиши бақиявии онҳо 143,65 ҳазор сомониро ташкил медиҳад.

Дар давоми солҳои дуру дароз дар бинои корхона ягон маротиба корҳои таъмирӣ гузаронда нашудаанд. Даромади корхона танҳо барои пардохти андозҳои муқарраргардида, музди меҳнати кормандон, хизматрасонии коммуналӣ (барқ, обу корез ва ғайра), инчунин, дастрас намудани маводу лавозимоти зарурӣ харҷ мешавад.

Бинобар ин, вазорат чораҳои зарурӣ андешида истодааст, ки дар ҳамкорӣ бо соҳибкорон - сармоягузорони ватанӣ корхонаи «Созтарош»-ро таъмиру таҷдид ва бо дастгоҳҳои замонавӣ таъмин намуда, фаъолияти онро пурзӯр намояд.

 

Д. САФАРЗОДА, 

муовини вазири фарҳанг