СИМПОЗИУМИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ

Дар Академияи миллии илмҳо ба ифтихори 30 - солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон Симпозиуми байналмилалии илмии “Тоҷикистон дар масири таърих: истиқлолият, дастовард ва дурнамо” баргузор шуд. Дар кори он Матлубахон Сатториён, муовини Сарвазири кишвар ва донишмандон аз кишварҳои Англия, Канада, Афғонистон ширкат ва суханронӣ намуданд.  

Ба кори симпозиум Фарҳод Раҳимӣ, президенти АМИТ, оғоз бахшида, нақши  Истиқлоли давлатиро дар пешрафти соҳаҳои гуногун, аз ҷумла  илм, созанда арзёбӣ намуд.  

- Истиқлолият имкон фароҳам овард олимон ба омӯзиши таърихи халқи тоҷик таваҷҷуҳи бештар намоянд, ки ин ҷиҳати боло  бурдани худшиносии насли наврас нақши созгор дорад. Ин муддат аз ҷониби бостоншиносон мавзеъҳои гуногуни таърихии кишвар, мавриди омӯзиш қарор гирифтанд, ки на танҳо дар тамаддуни тоҷикон, балки халқҳои дигари Осиёи Миёна саҳифаҳои нав боз намудаанд. Хушоянд аст, ки баъзе аз онҳо дар сатҳи ҷаҳонӣ муаррифӣ ва пазироӣ шуданд, - иброз дошт Ф. Раҳимӣ.

Матлубахон Сатториён зимни суханронӣ аз солҳои душвори аввали соҳибистиқлолӣ ёдовар шуда, гуфт: “Халқи соҳибтамаддуни тоҷик Истиқлоли давлатиро ба осонӣ ба даст наовардааст. Аз ин рӯ, зарур аст онро пос бидорем ва арҷ гузорем. 

Давоми 30 соли соҳибихтиёрӣ Тоҷикистон бо роҳбарии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба дастовардҳои бузург дастёб шуд. Умед дорем ояндаи Тоҷикистон дурахшонтар мегардад”.

Зимнан, ба унвонии симпозиум аз 30 кишвари ҷаҳон 110 маърӯзаи илмӣ ворид гардид, ки ҳар кадом паҳлуҳои гуногуни истиқлолият, дастовард ва дурнамои кишвари моро бозгӯ намуданд.

 

 

КАЙ ПАЙДО ШУДАНИ ЧОРПОЁН СОБИТ ШУД

Олимони Амрико бо усулҳои математикӣ динамикаи эволютсияи аввалин чорпоёнро, ки ҳазорсолаҳо қабл аз моҳӣ  пайдо шуда, ба махлуқҳои сутунмуҳрадори рӯйи Замин асос гузоштанд,  барқарор намуданд. Дар ин бора сомонаи РИА Новости иттилоъ додааст. Тибқи иттилои сомона натиҷаҳои ин таҳқиқот дар маҷаллаи “Nature Ecology and Evolution” нашр гардидааст. 

Бино ба иттилои сомона яке аз муҳимтарин рӯйдодҳои эволютсионӣ дар рӯйи Замин – гузариш аз моҳӣ ба чорпо – сутунмуҳрадорони дорои дасту пой мебошад. Таҳаввулоти муҳим кай ба вуқуъ омадааст, то ҳол муайян набуд. Таҳқиқотчиён аз донишгоҳи Ҳарвард барои дақиқ муайян намудани  замон, усули  ҷадиди таҳлили эволютсионии байесиро, ки  дар эпидемиология барои омӯзиши эволютсияи вирусҳо ба монади вируси COVID – 19 истифода мешавад, ба кор бурданд. Олимон бо ёрии ин метод дақиқ намуданд, ки чорпоён дар рӯйи Замин 390 миллион сол қабл пайдо шудаанд.  

 

Фарзона ФАЙЗАЛӢ,  “Ҷумҳурият”