фарҳанг
«ДИДАИ ДАРД». КИТОБИ НАВИ ГУРЕЗ САФАР
Дар нашриёти «Шарқи озод» китоби нави шоири номвар Гурез Сафар «Дидаи дард» чоп шуд. Номи китоб фарогири ду ҷанбаи ҳиссиву фикрии шоир аст. Аз ҷумла, агар ба дардкашиву хилвати эҷодии худ ишора кунад, аз тарафи дигар, ба дарду ормонҳои миллату халқ таъкид мекунад, ки дар сарочаи дилаш маъво доранд.
Дар адабиёт дарди фардии эҷодкор ҳамеша ба дардҳои дигарон пайванди зебо меёбад ва ҳамагонӣ мешавад. Ин аст, ки шоир огоҳона менависад:
Лаҳзае бекор наншинем,
Гарчи дарди бедаво дорем.
Дилрабоӣ кори осон нест,
Шеърҳои дилрабо дорем.
«Дидаи дард» чанд вижагӣ дошта, шеърҳои дорои мавзуъҳои гуногунро фаро мегирад. Аммо таваҷҷуҳи мо асосан ба ватанияҳои шоир аст, ки мазмуну мундариҷаи нави шаҳрвандӣ доранд. Шеърҳо ба як силоҳу сипар табдил ёфта, пайи посух гуфтан ба нотавонбинону каҷназарон, маломатгарону сангандозон аст. Воқеан, имрӯз касоне зиёд шудаанд, ки аз берун истода, ба Ватани худ, ки замоне нозпарварди обу хоки он буданд, санги маломат мезананд. Агар боре аз ободиву бори дигар аз камбудиҳо гӯянд, ба хайр, мутаассифона, пайваста аз нуқсу норасоиҳо ҳадс зада, аз паша пил месозанд, ки ҷои дареғ аст. Иттилооти ғаразноку иғвоангезро махсус паҳн мекунанд. Ҳатто як зумра ноогоҳон ба оташи чунин иғвоҳо равған мерезанд ва мо – ҳамватанонро шигифтзада мекунанд.
Бавижа, чанд ғазалу рубоии маҷмуа хитобаи муҳкам ба душманони берунии ин халқу миллат аст, ки бо истифода аз шабакаҳои интернетӣ, навору матнҳои иғвоангез, саҳифаҳои сохтаву дурӯғин дар руҳияи халқ норозигӣ ва ҳисси ношукриву носипосиро бедор мекунанд.
Бе меҳри Ватан ба ҳар куҷо хор шавӣ,
Овораву ранҷуру дилафгор шавӣ.
Эй он ки ба сӯйи Ватанат санг занӣ,
Охир ба кафи хоки Ватан зор шавӣ.
Сиёҳ кардан, ки дар забони мардум ба маънои баду зишт вонамуд додан, бадном кардан маъмул аст, ба барқасдона сиёҳ кардани номи табарруки Меҳан пайванд мехӯрад:
Чаппа ту дигар мапӯш пироҳани худ,
Ин қадр гунаҳ магир бар гардани худ.
Чун рӯзи сапеди кас зи Меҳан бошад,
То чанд сиёҳ мекунӣ Меҳани ман?!
Дар рубоии дигар шоир масали «Саг аккос мезанаду корвон меравад»-ро, ки байни мардум хеле маъмул аст, чунин истифода мебарад:
Накнед дигар хазон баҳорони маро,
Осуда гузоред Ватан – ҷони маро.
Онон, ки чу саг зи дур ав-ав доред,
Санге назанед Тоҷикистони маро.
Чаппа пӯшидани ҷома ба маънии дар қасди кори нохубе шудан, сахт шитобзадаву асабӣ будан ва масали «Саг аккос мезанаду корвон меравад» бӯи шеъри Шоири халқии Тоҷикистон Ашур Сафар мекунанд. Номбурда низ дар шеъру ғазалҳои намакини хеш аз эҷодиёти шифоҳии мардум ва масалҳои ҳамчун асал фаровон истифода мебурд. Вижагии чакомаҳои устод Ашур Сафар ба зиндагиву тафаккури халқ қариб будани онҳо буданд.
Дар рубоии дигар лутфи бисёр аҷиби шоиронаро мушоҳида мекунем. Пайдост, ки Гурез Сафар ҳам мисли қиблагоҳи худ ҳам дар сарводаҳои хуби ғиноӣ ва шеърҳои ҳаҷвӣ қалам озмудааст:
Ҳаргиз ҳаваси кишвари
дигар накунам,
Оби Ватанам иваз ба Кавсар накунам.
Бо пораи себи Ватани ширинам
Сад тоннаи себи Чин
баробар накунам.
Ин рубоиҳо ба зоти худ садои дили як шаҳрванди огоҳ аст, ки алорағми бадхоҳон пар мекушояд. Ростӣ, ин ҳама ба гӯши касони иғвогар мерасад ё не, муҳим нест, муҳим он аст, ки насли навро дар руҳияи ватандӯстӣ, ба чашми кам надидани кишвари хеш, пеши ҷомеаи бузурги интернетӣ аз камбуди Ватани худ нагуфтан ва таҳаммулу андешаварзиро талқин мекунанд.
Бузургмеҳри БАҲОДУР,
"Ҷумҳурият"
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 01.11.2021 №: 220 Мутолиа карданд: 1620