Дойра ва ё даф яке аз асбобҳои бисёр ҳам маъмули мардуми тоҷик аст, ки таърихи қадима дорад.

Даф сози мусиқии зарбӣ буда, таввасути ангуштон ва кафи даст навохта мешавад. Садои даф моро ба худ мекашад. Навои он садои дил аст, садои суруру шодӣ. Он созест, ки бо чандин ном машҳур аст. Ин созро сароғози зарбҳои мусиқӣ гӯем хато нахоҳад шуд. Навои он моро ба олами дур, ба дунёи пурсурур мебарад. Бояд бигӯем, ки шакли аслашро даф дар Бадахшон ва Яғноб нигоҳ доштааст. Айни ҳол доира аз маъмултарин намуди муосири даф мебошад.

Дар санъати мусиқии муосири тоҷик анъанаи гузаштаи дойразанӣ нигоҳ дошта шуда, усулҳои он рӯзафзун дар такмилёбӣ мебошанд. Хушбахтона, беҳтарин дойрадастон дар ҷумҳурии мо ҳоло ҳам фаъолият доранд. Онҳо бо садои дойраи худ сайри олам кардаанд. 

Файзулло Улмасов, Ҳунар-пешаи шоистаи Тоҷикистон, доиранавози чирадаст аз ҷумлаи беҳтарин ҳунармандони ҷумҳурӣ маҳсуб мешавад. Месазад, ки оид ба фаъолияти устод сухане чанд гуфта бошем. Ф. Улмасов баъди хатми мактаби миёна дар  Омӯзишгоҳи мусиқии шаҳри Душанбе таҳсил намуда, корро аз Ансамбли давлатии рақсии «Лола» шуруъ мекунад. Баъдан дар Кумитаи давлатии телевизион ва радиои Тоҷикистон, ба Ансамбли  «Шашмақом» - хонон ба ҳайси доиранавоз даъват мешавад. Ҳамвора ҳуҷҷатҳояшро ба Донишкадаи давлатии санъати ба номи Мирзо Турсунзода супурда, тули панҷ сол аз беҳтарин устодони соҳа сабақи ҳунар меомӯзад. Аз соли 1993 то соли 1997 роҳбари бадеии Ансамбли «Шашмақом» - хонони Кумитаи давлатии телевизион ва радиои Тоҷикистонро ба зима дошт. Бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1996  барои хизматҳои шоиста дар рушди санъати тоҷик бо унвони Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон сарфароз гардонда шудааст. 

Ӯ иштирокчии озмунҳои созҳои зарбӣ дар Осиёи Миёна, аз ҷумла дар кишварҳои Эрон ва Афғонистон мебошад. Дар Руминия  ҳам ба ҳунарнамоии ӯ баҳои баланд додаанд. Ҳамчун омӯзгори калони созҳои зарбӣ  чандин сол дар Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода кор карда, айни ҳол ин дойранавози чирадаст дар Мактаби бачагонаи мусиқии № 5 ба номи Аминҷон Шукӯҳӣ фаъолият дорад. Номбурда бо ҳунармандони машҳур, Ҳасан Уроқов, Раъно Пинхасова, Дониш Шахмуров, Барно Исоқова, Аҳмад Бобоқулов, Боймуҳаммад Ниёзов, Нигина Рауфова ва дигарон ҳамкорӣ намудааст. Вай дар риштаи созҳои зарбӣ (сози дойра)  шогирдони бисёреро омода намудааст.  

Оид ба таваҷҷуҳи зиёди ҷавонони имрӯза ба ин сози мусиқӣ назари устодро пурсон шудем. «Чун мо мебинем, имрӯзҳо наврасону ҷавонон ба навохтани асбобҳои мусиқӣ шавқи беандоза  доранд. Асбобе, ки овози онро ҳамагон дӯст медоранд, ин дойра мебошад. Таваҷҷуҳи ҷавонон ба ин сози мусиқӣ хеле зиёд аст. Агарчи асбобҳои аврупоӣ рӯз то рӯз зиёд шуда истодаанд, ин ба сози дойра ягон таъсири манфӣ нарасонидааст. Имрӯз ҳам ин соз талабгорони худро дорад. Агар шавқ бошад, дар ҷодаи интихобнамуда ба муваффақият ноил мешавӣ, инчунин агар касе хоҳад навозандаи беҳтарини дойра  шавад, пайваста бояд машқ кунад, чун  талаботи асбоб ҳамин аст». 

Санъат баҳрест беканор ва ҳунарманд шиноварест дар ин баҳр. Соиҳибҳунар метавонад бо он малакаю маҳорате, ки дорад машҳуру маҳбуби ҳамагон гардад. 

 

Дилрабо НАЗАРОВА