энергетика
Иқтидори неругоҳҳоро бояд афзоиш дод
Дар баробари татбиқи лоиҳаҳои гуногун бо ширкати бевоситаи соҳибкорони маҳаллӣ дар ҳамаи манотиқи мамлакат даҳҳо неругоҳи хурди барқӣ мавриди истифода қарор гирифтаанд, ки имрӯз дар таъмини неруи барқ мусоидат менамоянд. Умуман дар солҳои минбаъда бунёди боз 70 неругоҳи хурд дар назар аст.
Сокини Ҷамоати деҳоти Чорбоғи ноҳияи Истаравшан, нафақахӯр Ҳоҷӣ Озодқул Мамадқулов аз ҷумлаи он нафароне мебошад, ки мехоҳад бо истифода аз таҷрибаи техникӣ дар ҳалли масъалаи қувваи барқ ҳиссаи худро гузорад.
Вай мегӯяд, ки агар нерумандии неругоҳҳои барқи обиро афзун бахшем, норасоии барқ дар фаслҳои тирамоҳу зимистон аз байн меравад. Бо кадом роҳ? Агар оби аз чархҳои генератори неругоҳ поин шударо аз нав бо сохтани новаҳои (водокамераҳои) махсуси пуриқтидор боло кашида, баъд бо фишори шиддатнокиаш баланд берун резем, мутобиқи қонуни Нютон неруи баланди барқӣ тавлид мешавад. Масалан, аз баландии 80 ва ё 100 метр 100 м3 об бо шиддати даҳчанд поин рехта, аз сӯрохии хеле хурди ҳар новаи 50 -тоннагӣ (водокамера), ки дар 1,5 - 2 километр поинтар аз сарбанди НБО сохта мешавад, бо суръати кайҳонӣ берун мешавад ва табиист, ки чунин шиддати хориҷ шудани об ба тавлиди дучанд ва даҳчанди неруи барқ мусоидат менамояд.
Нова (водокамера) аз лиҳози сохт сода аст, ҳамчунин метавон бо сементи аълосифат ба девори сарбанд баробар сохт. Масалан, баландиашро шартан 50 метр ва барашро 10х15 муайян кардем. Хати аз В то Г болои сарбанд буда, вазифаи обдароро иҷро мекунад, хати аз А то Б бошад, аз хати якум 3-4 метр баланд буда, ҳамаи оби дохилшударо бе талафот вориди новаҳои камера менамояд, сипас аз тарафи поёнии камера Д - ҷои оббаро аст, чархҳои генератор насб карда мешаванд. Шумораи камераҳо (новаҳо) ба миқдори агрегатҳо баробар бояд бошад. Миқдори оби як камера 50х15х10=7500 м3, яъне 7500 тонна бори камера аз сӯрохии поён бо шиддати хеле баланд берун мешавад. Яъне ҷисмеро, агар аз баландии 10 метр ба поин ҳаво диҳем, 9,8 маротиба нисбат ба вазни худаш бештар ба замин меафтад. Ана ҳамин аст моҳияти аслии ин пешниҳод.
- Имрӯз агар НБО-и "Дӯстии халқҳо" - и Қайроққум соле то 380 миллион киловатт қувваи барқ истеҳсол кунад, бо татбиқи воқеии ихтирои банда ин рақам то ба 5-8 миллиард киловатт расиданаш мумкин аст, - иброз медорад О. Мамадқулов. - Бинобар набудани коргоҳи лабораторӣ ман ихтирои худро дар мисоли як камераи чархи мошин санҷидам. Баъдан ин амалро бо ҳисоби арифметикӣ рӯйи коғаз оварда, ба ширкати "Барқи тоҷик" ирсол доштам. Маро даъват карданд ва баъди шунидани шарҳи пешниҳод дастур доданд, ки дар навбати аввал бояд хулосаи техникиашро дар заминаи формулаҳои математикӣ асоснок намоям. Танҳо баъд аз он метавон онро дар Шӯрои техникии ШСХК "Барқи тоҷик" баррасӣ кард. Тавсия шуд, ки ҷиҳати зудтар ва амиқ асоснок кардани пешниҳод аз манфиат холӣ намебуд агар ягон олими соҳаи техника ва ё илмҳои дақиқро ба ҳамкорӣ даъват намоям. Имкони дастгирии молиявии олимро надоштам, аз ин рӯ, ин пешниҳод муаллақ монд.
Афзалияти пешниҳод дар он асос аст, ки неругоҳ дар муҳлати кӯтоҳ ва бо маблағи кам сохта мешавад. Баъдан обанбор зарур нест. Агар аз санҷиши воқеӣ гузараду татбиқи худро ёбад, норасоии барқ на фақат дар Тоҷикистон, балки дар ҷаҳон аз миён бардошта мешавад.
Ҷовиди АШТӢ,
"Ҷумҳурият"
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 30.11.13 №: 156 Мутолиа карданд: 3350
