маориф
КӮҲИСТОНИ МАСТЧОҲ: МУШКИЛОТИ МАКТАБ НИЗОМИ САРИКАСИСТ
- 60 дарсади мактабҳои ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ дар замони истиқлолият сохта шудаанд, - мегӯяд Абдуҷалил Қозиев, мудири маорифи ноҳия. - Имрӯз дар ноҳия 32 мактаб, аз ҷумла 18 мактаби таҳсилоти миёнаи умумӣ, 13 мактаби таҳсилоти асосӣ, 1 мактаб – интернат ва як кӯдакистон фаъолият дорад. Теъдоди хонандагон ба 5641 нафар мерасад. Ба онҳо 487 омӯзгор, аз ҷумла 94 нафар бону дарс медиҳанд. Сол то сол таҳсили хатмкунандагони мактабҳои мо ба муассисаҳои таҳсилоти олии кишвар ва хориҷ меафзояд.
Мувофиқи «Барномаи давлатии таъмиру азнавсозии мактабҳо барои солҳои 2008 - 2011» чор мактаби ноҳия таъмиру навсозӣ шуд. Аз ҷумла мактаби рақами 5, ки дар ҳолати садамавӣ қарор дорад, аз тарафи Дирексияи сохтмони иншооти ҳукуматии Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бунёд мегардад.
Ҳарчанд мактабҳо дар хонаи шахсӣ ё дар ҳолати садамавӣ қарор надошта бошанд ҳам, баъзеашон ба таъмири ҷорӣ ниёз доранд. Итминон дорем, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳия ба ҳалли ин масъала мусоидат мекунад.
Ҳамасола як ё ду мактаби таҳсилоти асосиро ба мактаби таҳсилоти миёнаи умумӣ табдил медиҳем.
Мо ба назди бинои дуошёнаи мактаби таҳсилоти миёнаи умумии № 1-и деҳаи Оббурдан омадем. Бино хеле зебо буда, соли 2012 аз тарафи Вазорати маориф ва илми ҷумҳурӣ бо маблағи 1980 ҳазор сомонӣ барои 320 хонанда дар як баст сохта шудааст. Айни ҳол бо маблағгузории вазорати мазкур дар назди мактаб сохтмони толори варзишӣ дар арафаи анҷомёбист.
Таваҷҷуҳи маро байти зерин, ки дар девори беруни мактаб бо ҳарфҳои хеле калон навишта шуда буд, ҷалб кард.
Бе маориф пояи давлат нагардад устувор,
Давлати пойдор хоҳӣ, рӯй бар мактаб биёр.
Дар шафати он мактаби куҳнаро ба кӯдакистон табдил додаанд, ки он аввалин кӯдакистон дар ноҳия ба ҳисоб меравад. Зикр гардид, ки замини мактаб хеле васеъ буд. Вале соли 1992 чанде аз сокинони ноҳия дар айни бенизомиву беҳукуматӣ замини мактабро ғасб карда, хона сохтанд. Гӯиё он замини бобояшон будааст. Тасаввур кунед, ки агар ҳар кас даъвои замини меросӣ кунад, чи қадар фитнаву ҷанҷол байни мардум барпо мегардад.
Садои мудири маориф маро аз гирдоби андешаҳо ба худ овард:
- Соли равон дар деҳаи Деҳманораи Ҷамоати деҳоти Лангар мактаб барои 320 хонанда бо таҷҳизоти замонавӣ дар арафаи иди Наврӯз ба истифода дода шуд. Ҳоло корҳои сохтмонии мактаби деҳаи Эсизи Ҷамоати деҳоти Иван – Тоҷик идома дорад. Бо маблағгузории Сафорати Ҷопон дар деҳаи Рогиф 6 синфхона ба маблағи 510 ҳазор сомонӣ ва дар деҳаи Самҷон низ 6 синфхона барои 120 ҷои нишаст сохта ба истифода дода шуд.
Ба гуфтаи мавсуф, аз соли 2007 ин ҷониб 6 мактаб бунёд гардид ва 6 мактаб таъмир шуд. Дар деҳаи Муждиф мактаб барои 96 ҷойи нишаст аз ҳисоби мардум ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳия сохта ба истифода дода шуд. Дар деҳаи Лангар соли 2013 бо ҳамин роҳ мактаб барои 120 ҷойи нишаст бунёд ва мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифт. Мудири маориф зикр кард, ки барои мактабҳои ноҳия ба маблағи 1400 ҳазор сомонӣ таҷҳизот харида шуд.
Назар ба гуфтаи Абдуҷалил Қозиев, яке аз мушкилоти асосии соҳаи маорифи ноҳия ба низоми сарикасӣ гузаштан мебошад, зеро хонандагон каманд. Масалан, дар баъзе мактабҳо дар як синф 6 хонанда таҳсил мекунад.
- Агар онҳоро барҳам диҳем, хонандагон аз таҳсил маҳрум мешаванд. Дар ҳолате ки мактаб беш аз 250 нафар хонанда дошта бошад, ба низоми сарикасӣ ва пули ҷудошуда мувофиқ меояд. Баъзе аз мактабҳо ҳамагӣ 70 нафар хонанда доранд. Масалан, мактаби рақами 11-ум 6 филиал дорад, ки ба низоми сарикасӣ мувофиқат намекунад. Бояд дар ин маврид шароити кӯҳистон ба назар гирифта шавад, - гуфт ӯ.
Дар мавриди таъмини мактабҳо бо омӯзгорон Абдуҷалил Қозиев иброз дошт, ки баъзе устодон бо сабаби кам будани маош тарки касб мекунанд.
Мутаассифона, бархе хатмкардаҳои мактабҳои олӣ саводи казоӣ надоранд ва ҳатто ариза навишта наметавонанд. Барномаи компютеркунонии мактабҳо 86 дарсад иҷро гардидааст. Вале таъмини муассисаҳои таълимӣ бо озмоишгоҳҳо ва кабинетҳои муҷаҳҳаз 50 дарсад иҷро шудаасту халос.
- Роҳи ҳалли мушкилоти низоми сарикасӣ ва филиалҳо ин тавсеаи мактаб - интернати маркази ноҳия ва сохтани хобгоҳҳо мебошад, - мегӯяд Абдуҷалил Қозиев. Назар ба гуфтаи ӯ, ҳар сол 18-22 нафар хонандагон тибқи Квотаи президентӣ ба мактабҳои олӣ қабул мешаванд. Хатмкардагон дар тамоми соҳаҳо бомуваффақият кор мекунанд.
Мунаввари САФАР,
«Ҷумҳурият»
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 8.07.2014 №: 129 Мутолиа карданд: 1797
