маориф
СУПОРИШҲОИ ТЕСТӢ
Таҷрибаҳо нишон медиҳанд, ки гурӯҳи наврасоне, ки мақсади аз фанни химия тест супурдан доранд, дониши хуб доранд. Бештари одамон ба он назаранд, ки омӯзиши фанни химия дар зиндагӣ ва ҷомеаи кунунӣ он қадар зарур нест. Ин раванд дар назди омӯзгор вазифаи ҳавасманд намудани наврасонро ба омӯзиши ин фан мегузорад.
Ба хотири омодагии толибилмон барои супоридани имтиҳон дар шакли субтестҳо чунин намунаҳо гузошта шудаанд:
- тайёрии ахборӣ (маълумот оид ба қоидаҳои рафтор дар аттестатсия, маълумот оид ба қонуни пур кардани бланкаҳо ва ғайра);
- тайёрии мавзӯӣ ё пурмазмунӣ (омодагӣ оид ба фанни аниқ ва маҳорати ҳал намудани масъалҳои тестӣ);
- тайёрии психологӣ.
Дар мактабҳои таҳсилоти умумӣ чунин усули илмии ташхисӣ, дастовардҳои илмии толибон, чун имтиҳон, санҷиш, пурсиши хаттӣ ва шифоҳӣ, корҳои назоратӣ ва маърӯза вуҷуд дорад. Ҳамаи онҳо норасоиеро доро мебошанд. Ҳамин гуна пурсиш одӣ ва ҳаматарафа буда, донишро васеъ намуда, нутқро инкишоф дода, вале имконияти дониши ҳамаро санҷидан надорад. Имтиҳон имконият медиҳад сатҳи дониши хонандаро дар маҷмӯъ муайян кунад, аммо бештари онҳоро ҳиссиёти ваҳм ва нобоварӣ фаро мегирад. Тарзи анъанавии назорат дар бештари ҳолат субъективӣ мебошад ва ҳар як имтиҳонгиранда ба худ хусусияти хос дорад. Баъзеҳо ҷавоби мантиқиро ва дигарон асоснокии он ва севумин ақидаи аслиро мепазирад. Ва маҳаки баҳо барои ҳар як омӯзгор гуногун мебошад, ин ҳолат баҳоро аз ҳамдигар фарқ мекунонад.
Калимаи тест аз забони англисӣ гирифта шуда, маънои он санҷиш ва озмоиш мебошад. Тестҳо бояд ба як қатор талабот ҷавобгӯ бошанд. Иҷрои онҳо вақти зиёдро талаб накунад.
Бояд гуфт, ки назорати тестӣ ба мустақилона фаъол шудан, натиҷабахш шудани таҳсил, фикрронӣ ва фаъолияти эҷодӣ, пайдо шудани масолеҳ дар маълумоти омӯхтаи онҳо имконият медиҳад ҳангоми дарс оқилона истифода баранд. Ҳамаи тестҳои аз ҷониби ман тартибдодашуда ҳисоби сатҳи азхудкуниро дар бар мегирад. Сатҳи аввал омӯзишӣ буда, аз ду тест иборат аст. Тести якум иловагист, он оид ба масъалаи аз сатр ба сатри дигар гузаронидани калимаҳо мебошад. Намуди дуюм - ёдоварӣ. Тестҳо дар намуди саволҳо, ки хонанда бояд ба он ҳаммаъно бо ҷумла, адад ва формула ҷавоб диҳад.
Намуди дуюм алтернативӣ мебошад. Он иборат аз ҷумлаест, ки тасдиқ шуда, дурустӣ ва нодурустияшро бояд муайян кунад. Тест дар намуди диктанти графикӣ иҷро карда мешавад.
Дараҷаи сеюм, «муқоиса» аст. Он интихоб намудани ҷавобҳо мебошад. Тести «аҳамият» аз рӯи рӯйхати мавзӯъ (формула ва миқдор) аст, ки бояд аз рӯи тартиб чида шаванд.
Ҳамин гуна ман метавонам лаҳзаҳои мусбати истифодаи мисолҳои тестиро дар дарсҳоро ҷудо кунам. Имконияти пинҳонӣ гуфтан ва рӯйбардор намудан бартараф мешавад. Донишу баҳогузорӣ ба таври объективӣ боло меравад. Тартиби кор хислати назоратӣ ва омӯзиширо дорост.
Ҳамчунин ба хонанда фароҳам оварда мешавад то мавқеи худро дар байни дигар хонандагон муайян кунад. Тестҳои пӯшида маъмултаранд. Ин намуди мисолҳои тестӣ чанд тариқи ҷавобро барои саволи гузошта пешбинӣ мекунад. Аз як қатор ҷавобҳо танҳо як ҷавоби дуруст муайян карда мешавад.
Қисмати дуюми масъалаҳои тестӣ аз тестҳои кушода иборат мебошад. Ҷавоби мисоли қисмати дуюм як намуди адад ё ин ки рақам аст. Ҳангоми кор кардани ин масъалаҳо ҳатман бояд ададҳоро дуруст нависем, чунки ҳангоми тафтиши компютерӣ ҳама гуна хатоӣ метавонад сабаби нодуруст баромадани ҷавоб гардад.
Бештари хонандагон одат намудаанд, ба саволҳои мусбат ҷавоб гӯянд. Ва ҳангоми бо чунин ҷузъ рӯ ба рӯ шудан «НЕ» -ро намебинанд. Аз ин рӯ бештари ҷавобҳо нодуруст мебароянд.
Наргиза БОЗОРБОЕВА,
муаллимаи гимназияи № 74-и шаҳри Душанбе
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 13.05.2015 №: 99 Мутолиа карданд: 2063
