маориф
ХОҶА БОҒ ДОРӢ? ДОРАМ! Ё МУЛОҲИЗАЕ ЧАНД ДАР АТРОФИ ПАРКҲОИ ТЕХНОЛОГИИ ДОНИШГОҲҲО
Паркҳои технологӣ ҳамчун муассисаи инноватсионӣ бо мақсади рушди илм ва истифодаи самараноки технологияи аълосифат ташкил шуда, ҳадафашон қонеъ гардондани талаботи истеҳсолот дар истифодаи технологияҳои навтарин ва татбиқи лоиҳаҳои инноватсиониву инвеститсионӣ мебошад.
Таъсис ва фаъолияти паркҳои технологӣ дар сохтори муассисаҳои таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон баъд аз қабул шудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Парки технологӣ» шурӯъ гардид. Тибқи муқаррароти қонуни мазкур, парк аз ҷониби шахсони воқеӣ, ҳуқуқӣ, як ё якчанд муассисаи таълимӣ, илмию таҳқиқотӣ, ташкилотҳои саноатии давлатӣ ва ғайридавлатӣ таъсис ёфта, барои амалӣ намудани мақсадҳо ҳамкориро байни онҳо ба роҳ мемонад.
Вале таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки аз қабул гардидани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Парки технологӣ» 8 сол гузашта бошад ҳам, масъулин моҳияти онро пурра дарк накардаанд. Аз 39 муассисаи таҳсилоти олии касбии кишвар танҳо дар 14 донишгоҳ паркҳои технологӣ таъсис ёфтаанду халос. Аммо аксари ҳамин паркҳо ҳам танҳо ба ном вуҷуд дошта, мақоли машҳури «Хоҷа боғ дорӣ? Дорам!» - ро ба ёд меоранд.
Лоиқи эътироф аст, ки миёни технопаркҳои мавҷуда технопарки Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М. С. Осимӣ, ки дар соли 2012 ташкил ёфтааст, нисбатан фаъолтар аст. Зимни суҳбат Маҳмадамон Абдуллоев, муовини ректор оид ба корҳои илмӣ ва робитаҳои хориҷӣ, директори парки технологии донишгоҳ, гуфт, ки айни замон корҳои илмию тадқиқотиро бо корхона ва ташкилотҳо дар асоси шартнома ба роҳ монда, барои муассисаҳои таҳсилоти олии касбии кишвар таҷҳизоти лабораторӣ тайёр карда истодаанд.
- Дар дохили парки технологии донишгоҳ озмоишгоҳи «Энергияи соф» амал мекунад, ки ба таҳқиқ ва истифодаи энергия аз манбаъҳои алтернативӣ машғул мебошад. Аз ҷониби устодони кафедраи «Технологияи мошинсозӣ, дастгоҳҳои металлбурӣ ва олот» якчанд дастгоҳи намунавӣ, аз ҷумла насоси гидротаран, дастгоҳи коркарди сангҳои қиматбаҳо, таҷҳизоти озмоишии таълимӣ ва ғайра омода шудаанд, - зикр кард Маҳмадамон Абдуллоев.
Вале ба қавли корманди раёсати илм ва инноватсияи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон Раҷабалӣ Сангов ҳарчанд 14 муассисаи таҳсилоти олии кишвар паркҳои технологӣ таъсис додаанд, аммо аксари онҳо фаъолияти назаррас надоранд. Аз ҷумла, Донишкадаи соҳибкорӣ ва хизмат, Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ, Донишгоҳи славянии Тоҷикистону Русия, Донишкадаи молия ва иқтисоди Тоҷикистон, Донишкадаи давлатии забонҳои Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода ва ғайра. Дар баъзе аз донишгоҳҳо ҳатто сехи дӯзандагӣ, нонвойхона ва курсҳои кӯтоҳмуддати забономӯзиро ҷузъи парки технологӣ ном мебаранд. Ҳамчунин, муассисаҳои таҳсилоти олии касбие низ ҳастанд, ки ба ном паркҳои технологӣ ташкил намудаанд ва сабаби фаъол набудани онҳоро дар ҷудо нагардидани маблағи кофӣ ва таъмин набудан бо таҷҳизоти муосири технологӣ мебинанд.
Таҷрибаи ҷаҳонӣ далел аст, ки рушди аксари технопаркҳо маҳз ба таъсиси муассисаҳои зертобеи инноватсионӣ (резидентҳо) асос ёфтааст. Барои мисол, дар технопарки Донишгоҳи миллии техникии Беларус 7 корхонаи илмию инноватсионӣ ва 2 ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуд таъсис дода шудааст. Резидентҳои технопарк дорои имтиёзҳои махсус дар бахши андозсупорӣ, пардохти боҷи гумрукӣ ва қарзҳои бонкӣ мебошанд. Бинобар ин, масъулинро мебояд, ки дар масъалаи ҷалби резидентҳо ва пешниҳоди имтиёз дар соҳаи андоз, пардохти боҷи гумрукӣ ва қарзҳои бонкӣ тадбирҳо андешанд. Тавсеаи фаъолияти чунин паркҳо ҷанбаҳои зиёди мусбат дорад. Он агар аз як ҷиҳат ҳамчун корхонаи истеҳсолӣ дар ғанӣ гардондани бозори дохилӣ бо маҳсулоти ватанӣ саҳм гузорад, аз ҷониби дигар донишҷӯён дар он такмили малака намуда, мутахассиси дар бозори меҳнат рақобатпазир мешаванд.
Қурбон АҲМАДЗОД, «Ҷумҳурият»
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 19.01.2018 №: 15 Мутолиа карданд: 1286