туризм
ПАРАНДАШИНОСӢ – БАХШИ МУҲИМИ САЙЁҲИИ ЭКОЛОГӢ
Мушоҳидаи олами ҳайвонот фаъолона ба як навъи сайёҳӣ табдил ёфта истодааст. Масалан, дар бисёр кишварҳо ба истилоҳ "birdwatching" ё худ сайёҳии парандашиносӣ (орнитологӣ) бо суръат рушд меёбад. Он яке аз намудҳои сайёҳии экологӣ буда, боздид аз мавзеъҳои камомӯхташудаи табиат мебошад.
Ба хотири ин навъи сайёҳӣ метавон ба дилхоҳ кишвар сафар кард. Танҳо боздид аз боғи миллӣ ё мамнӯъгоҳҳо, ки миқдори зиёди парандагон он ҷо сукунат доранд, кофӣ аст.
Чуноне мутахассисони соҳаи экология иброз медоранд, дар кишвари мо 18 ҳудуди калидии орнитологӣ вуҷуд дорад. Аз ин рӯ, барои ҷалби сайёҳон дар ҷойҳои ҷамъшавии парандаҳо метавон сайёҳии парандашиносиро ба роҳ монд. Масалан, дар обанбори Баҳри Тоҷик, ки макони ҷамъшавии парандаҳо мебошад, роҳандозии ин намуди туризм дар моҳҳои август – сентябр – октябр, вақте ки парандаҳо аз шимол ба ҷануб меоянд, басо мувофиқ мебошад. Дар обанбори Баҳри Тоҷик аз оилаи ғозшаклҳо метавон якчанд намуди мурғобиҳоро мушоҳида кард. Ҳангоми ташкили сайр ба ин мавзеъ роҳбалад бояд парандашинос бошад, то дар бораи намудҳо ва хусусиятҳои биологии парандаҳо маълумоти дуруст дода тавонад.
Бо вуҷуди он ки Тоҷикистон ва ҳудудҳои махсус муҳофизатшавандаи он барои сайёҳони орнитолог метавонад объекти диққатҷалбкунанда гардад, алҳол ин навъи сайёҳӣ дар кишвари мо рушд наёфтааст. Ва сабаби аслии инро мутахассисон дар набудани инфрасохтор ва роҳбаладони парандашинос (орнитолог) медонанд.
Бо мақсади пешрафти ин самти сайёҳӣ дар Тоҷикистон коршиносон тавсия медиҳанд, ки варақаҳои тарғиботӣ, китобу маҷаллаҳои махсуси соҳавӣ дар бораи парандагони кишвар таҳия ва нашр шаванд. Ҳамчунин, ҷиҳати ташкили саёҳатҳои орнитологӣ мутахассисони парандашинос ҷалб гарданд.
Тибқи маълумоти мавҷуда, ҷамъияти «Иттиҳоди ҳифзи табиат ва гуногунии биологӣ дар Тоҷикистон» тасмим гирифтааст, ки барои мактаббачагону донишҷӯён дар маконҳои ҷамъшавии парандаҳои мавсимӣ экскурсияҳо ташкил намояд. Чунин иқдом қобили дастгирӣ буда, барои боло рафтани сатҳи маърифати экологии наврасону ҷавонон аҳамияти калон дорад.
Гуфтан ба маврид аст, ки сайёҳии орнитологӣ яке аз бахшҳои рушдёбандаи сайёҳии экологӣ маҳсуб ёфта, тибқи пурсишҳои сотсиологӣ пас аз сайёҳии пиёдагардӣ дар ҷаҳон ҷойи дуюмро ишғол менамояд. Ин навъи сайёҳӣ дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, Канада, Британияи Кабир, кишварҳои Скандинавия, Фаронса, Олмон ва Ҷопон бештар рушд кардааст. Садҳо ширкатҳои марбут сафарҳои сайёҳиро қариб ба тамоми гӯшаҳои ҷаҳон ташкил менамоянд, даҳҳо коргоҳҳое мавҷуданд, ки таҷҳизот ва дастгоҳҳои барои ин навъи сайёҳӣ лозимаро истеҳсол менамоянд, садҳо маҷаллаҳо ба табъ мерасанд, ки ба парандаҳо ва назорати онҳо дар табиат бахшида шудаанд. Ин самти сайёҳиро дар Тоҷикистон низ сарфи назар кардан нашояд, зеро ба шарофати ҳудуди фарох ва гуногунии манзараҳои табиӣ, дар кишвар 385 намуди парандаҳо лона мегузоранд ва аз ин иқтидори бузург бояд самаранок истифода бурд.
Шаҳнози ҚУРБОН, «Ҷумҳурият»
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 02.10.2018 №: 193 Мутолиа карданд: 1031
