ҳуқуқ
КОНСТИТУТСИЯ ВА СИЁСАТИ ХОРИҶӢ
Ба афкори сиёсию ҳуқуқии ҷомеаи башарӣ ва фаъолияти давлатдорию давлатсозӣ ворид гардидани вожаи Конститутсия ва баъдан матни он ҳамчун муҳимтарин ҳуҷҷати сиёсӣ ва санади эътибори олии ҳуқуқӣ дошта, аз рӯйдодҳои муҳими таърихи башарият маҳсуб меёбад. Зеро ин вожа на дар ҷойи хушку холӣ ва на берун аз ҳаёти моддию иҷтимоии инсоният, балки аз ҳастӣ, ҳувият ва кӯшишу ғайрати инсон барои озодӣ, баробарӣ ва адолати иҷтимоӣ рӯйи кор омада, арзи ҳастӣ кардааст.
Қабули Конститутсияи соли 1994, ки мо дар арафаи 25 - солагии он қарор дорем, ба давраи саъю кӯшиш ва талошҳои роҳбарияти давлати тозабунёд ҷиҳати дарёфти роҳи инкишофи миллӣ ва давраи ҷанги шаҳрвандӣ, ки якпорчагӣ ва Истиқлолияти давлатии Тоҷикистонро зери суол қарор дода буд, рост омад.
Чунонки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар суханронии худ зимни Конфронси байналмилалии илмию амалӣ (3 ноябри соли 2010) зикр намуданд: «Халқи Тоҷикистон бо вуҷуди вазъи душвори сиёсиву иқтисодӣ ва нобасомониву мушкилоти солҳои аввали истиқлолият, бо камоли масъулияти шаҳрвандӣ, дарки қарзи ватандорӣ ва такя ба арзишу муқаддасоти таърихиву фарҳангии худ нахустин Конститутсияи давлати соҳибистиқлоли худро қабул карда, орзую ормонҳои чандинасраи ниёгони хешро амалӣ намуд». Сарвари давлат бо назардошти моҳияти сиёсию иҷтимоӣ ва таърихии Конститутсия онро сарчашма ва бақои давлату миллат арзёбӣ карданд.
Татбиқи муқаррароти конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти ба амал баровардани сиёсати баркашидаи хориҷӣ, ки он бо номи «дарҳои кушода» эътироф мешавад, ба дастовардҳои назарраси сиёсӣ ноил гардид. Сиёсати дохилии давлат, агар самти фаъолияти мақомоти иҷроияи онро дар дохили ҷомеаи аз тарафи онҳо идорашаванда муайян намояд, пас, сиёсати хориҷии давлат самти фаъолияти мақомоти иҷроияи онро дар муносибат бо дигар давлатҳо муайян менамояд.
Моддаи 11 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон моддаи махсусест, ки дар он масъалаҳои муҳими сиёсати хориҷии давлат, аз қабили дар амал татбиқ намудани сиёсати сулҳҷӯёна аз тарафи Тоҷикистон, эҳтиром намудани соҳибихтиёрӣ ва истиқлолияти дигар давлатҳои ҷаҳон, дар асоси меъёрҳои байналмилалӣ муайян намудани муносибатҳои хориҷӣ, манъ будани ташвиқоти ҷанг, вобаста ба манфиатҳои олии халқ дохил шудан ба иттиҳодияҳо ва ташкилотҳои байналмилалӣ, аз онҳо баромадан, робита намудан бо кишварҳои хориҷӣ, ҳамкорӣ бо ҳамватанони бурунмарзӣ муқаррароте мебошанд, ки дар сиёсати хориҷии Тоҷикистон нақши муҳим доранд.
Имрӯзҳо давлати мо бо 130 кишвари ҷаҳон муносибатҳои дипломатӣ барқарор намуда, беш аз 160 мамлакат Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро эътироф кардааст. Давлати соҳибистиқлоли мо дар асоси принсипҳо ва меъёрҳои умумипазируфташудаи ҳуқуқи байналмилалӣ ба беш аз 350 санади байналмилалӣ, ба мисли муоҳидаҳо, паймонҳо, хартияҳо ва эъломияҳо аъзо шуда, бо кишварҳои гуногуни олам беш аз 2100 санади дуҷониба ба имзо расондааст, ки масъалаҳои муносибату ҳамкории дуҷонибаро танзим менамоянд.
Тавре маълум аст, дастовардҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳалли масъалаҳои об низ дар ҷаҳон назир надоранд. Аз ҷониби Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид қабул шудани қатъномаҳо оид ба эълон шудани соли 2003 Соли байналмилалии «Оби тоза», «Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои ҳаёт», барои солҳои 2005 - 2015», соли 2013 эълон шудани «Соли байналмилалии ҳамкорӣ дар соҳаи об», Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, барои солҳои 2018 - 2028» аз нақши барҷастаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон шаҳодат медиҳанд.
Татбиқи бомароми меъёрҳои конститутсионӣ оид ба самтҳои асосии сиёсати хориҷӣ бо назардошти амиқ дарк кардани манфиатҳои миллии мамлакат, шаҳодати онанд, ки Конститутсия ҳамчун ҳуҷҷати олӣ ва муҳими сиёсӣ ва санади эътибори олии ҳуқуқӣ дошта, ҷумҳурии моро ба сӯи музаффариятҳои беназир раҳнамун месозад.
Фаррух ШАРИФЗОДА, сафири фавқулода ва мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар
Ҷумҳурии Туркманистон
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 15.10.2019 №: 194 Мутолиа карданд: 1442
