иқтисод
ПЕШВОИ МИЛЛАТ. ИФТИХОРИ МАНУ МО
Мувофиқи гузориши Созмони Милали Муттаҳид, давоми панҷоҳ соли охир дар ҷаҳон 507 муноқишаи марбут ба масъалаи об ба қайд гирифта шудааст. Бархӯрдҳои ҳарбии соли 1975 миёни Сурия ва Ироқ барои истифодаи оби дарёи Фурот, соли 1994 байни неруҳои ҳарбии Миср ва Судон барои зери назорат гирифтани оби дарёи Нил, ки таъминоти асосии аҳолии Миср бо оби нӯшоӣ аз он вобаста аст, баҳсу муноқишаҳои байни Эфиопия, Судон ва Миср барои тақсими оби дарёи Нил аз ин ҷумлаанд.
Маҳз бо дарки муҳимияти ин масъала Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷомеаи ҷаҳониро борҳо ба ҳалли мушкилоти вобаста ба об даъват карданд. Ин пешниҳодҳои башардӯстона аз ҷониби Маҷмаи умумии СММ бо тарафдории кулли давлатҳо пазируфта шуданд ва соли 2003 «Соли байналмилалии оби тоза», солҳои 2005-2015 Даҳсолаи байналмилалии амалиёти «Об барои ҳаёт», соли 2013 “Соли байналмилалии ҳамкорӣ дар соҳаи об” эълон гардиданд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Форуми 5-уми ҷаҳонии об, ки 16 - 22 марти соли 2009 дар шаҳри Истанбули Ҷумҳурии Туркия баргузор шуд, ба ҳайси роҳбари яке аз давлатҳои ташаббускори ҷаҳон дар ҳаллу фасли мушкилоти ҷаҳонии об ширкат варзида, зимни суханронии худ масоили гармшавии иқлим, коҳиш ёфтани ҳаҷми пиряхҳои азим, истифодаи бенизому бебозгашти захираҳои обро аз мушкилоти асосӣ дар минтақаи Осиёи Марказӣ арзёбӣ намуданд. Ба андешаи Сарвари давлат, 40 дарсади оби минтақа ҳангоми обёрӣ бебозгашт масраф мешавад, аз ин рӯ,сохтмони обанборҳо ва неругоҳҳои обӣ барои истеҳсоли неруи барқ ва захираи об ба манфиати кулли кишварҳои минтақа мебошад.
Соли 2015 Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Форуми ҷаҳонии об, ки дар Ҷумҳурии Корея баргузор гардид, ташаббуси нав - Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, солҳои 2018 - 2028» - ро эълон доштанд. 21 декабри 2016 Маҷмаи умумии Созмони Милали Муттаҳид қатъномаи Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, 2018-2028» -ро, ки аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шуда буд, қабул намуд.
Моҳи августи соли 2016 дар шаҳри Душанбе бо иштироки намояндагони беш аз 90 кишвар ва созмонҳои байналмилаливу минтақавӣ Ҳамоиши байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳадафи шашуми Ҳадафҳои Рушди Устувор зери унвони «Таъмини дастрасии умум ба об ва беҳдошт» баргузор гардид. Ҳадафи асосии ҳамоиш табодули афкор ва таҷриба дар самти беҳбудии дастрасӣ ба об, тозагии он, ҷорӣ намудани ҳамгироии идораи захираҳои об, коҳиш додани ифлосшавии захираҳои об ва амсоли инҳо буд. Моҳи марти соли 2018 бо қатъномаи МУ СММ татбиқи амалии ташаббуси нави Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018 - 2028” оғоз гардид.
Ташаббусҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доир ба масъалаҳои ҷаҳонии об ба нафъи кулли мардуми сайёраанд ва аз хирадмандию башардӯстӣ шаҳодат медиҳанд. Ҳамин аст, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сатҳи байналмилалӣ ҳамчун як сиёсатмадори қавиирода, дурандеш, инсондӯст, ташаббускор ва пешсафи ҳалли масоили ҷаҳонии вобаста ба истифодаи босамари захираҳои об шинохта шуда, барои саҳми бузургу мондагорашон бо ҷоизаҳои қадрмандтарини СММ сарфароз гардидаанд. Ба гуфтаи муовини Дабири кулли СММ: «Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дарро барои ҳалли масъалаҳои муҳими ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳаи захираҳои об васеъ кушод, ки он минбаъд чун қувваи ҳаракатдиҳандаи рушди устувор дар рафъи камбизоатӣ хизмат мекунад».
Мувофиқи маълумоти Созмони Милали Муттаҳид, дар дунё зиёда аз 800 миллион нафар ба оби нӯшоӣ ва зиёда аз дую ним миллиард нафар ба беҳдошт (санитария) дастрасӣ надоранд. Ҳар сол то сесад ҳазор нафар кӯдак дар синни то панҷсолагӣ бо иллати набудани дастрасӣ ба об ва беҳдошт ба ҳалокат мерасад. Имрӯз дар ҷаҳон зиёда аз ду миллиард нафар аз норасоии об танқисӣ мекашад.
Тибқи пешгӯии коршиносон, то соли 2050 ин нишондиҳанда метавонад то панҷ миллиард нафар (тақрибан ба нисфи аҳолии сайёра) афзояд.
Мувофиқи маълумоти Бонки ҷаҳонӣ, талаботи солонаи молиявӣ барои иҷрои танҳо ду вазифаи ҳадафи шашуми Ҳадафҳои Рушди Устувор, яъне дастрасии аҳолӣ ба оби тоза ва беҳдошт то 114 миллиард доллари амрикоӣ мерасад.
Мо, сокинони Тоҷикистони биҳиштосо, ки дар саргаҳи об қарор дорем, бояд бо ифтихор аз Сарвари башардӯсту шарафманди худ дар ҳалли масъалаҳои об бетараф набошем, дар амалисозии Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор” саҳми худро гузорем, тамоми сарчашмаҳои обиро оқилонаю самаранок истифода намоем ва обро покиза нигоҳ дорем. Об сарчашмаи ҳаёт ва неъмати бебаҳои табиат аст. Мо бояд ба қадри ин неъмат бирасем.
Беҳрӯз НИЁЗОВ, ассистенти кафедраи фаъолияти гумрукии ДДМИТ
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 17.12.2019 №: 239 Мутолиа карданд: 883
