фарҳанг
МАҶАЛЛАИ «КИНО». НАСИМИ ТОЗА ДАР ФАЗОИ ҲУНАРИИ КИШВАР
Кормандони соҳаи кинои тоҷик ва ҳаводорони он дар арафаи иди касбиашон- Рӯзи кинои тоҷик соҳиби туҳфаи нав шуданд. Чанде пеш нашрияи Муассисаи давлатии «Тоҷикфилм» бо номи «Кино» дастраси мутахассисон ва мухлисони соҳа гардид. Шумораи нахустини маҷалла ба 90 – солагии «Тоҷикфилм» ва 80 – солагии ҳунарпешаи шаҳири тоҷик Ато Муҳаммадҷонов бахшида шудааст.
Шумора бо маводи директори Муассисаи давлатии «Тоҷикфилм» Маҳмадсаид Шоҳиён «Аз лабораторияи кӯчак то муассисаи тавонои давлатӣ» оғоз меёбад. Дар он аз таърихи таъсиси нахустин «муассисаи киноистеҳсолкунии тоҷик» ва рушди минбаъдаи соҳаи кино дар кишвар сухан меравад. Аз ҷумла, муаллиф бо истинод ба хабари 19 майи соли 1930 дарҷнамудаи рӯзномаи «Тоҷикистони сурх» (ҳоло «Ҷумҳурият») иттилоъ медиҳад, ки қарори таъсис додани «Тоҷиккино» 18 майи ҳамон сол дар маҷлиси умумии кормандони соҳаҳои маориф ва кино, ки дар собиқ Хонаи деҳқони шаҳри Душанбе (бинои пешинаи Театри давлатии драмаи русии ба номи В. Маяковский) қабул гардида, Николай Гузелин аввалин директори он таъйин мешавад. Муассиса тӯли солҳои фаъолияти хеш чандин маротиба табдили ном намуда бошад ҳам, мақсаду маромаш як монд. Филмҳои эҷоднамудаи кормандони Киностудияи «Тоҷикфилм» шуҳрати ҷаҳонӣ касб намуда, дар тарғиби дастовардҳои давлати шӯроии тоҷикон саҳми муносиб гузоштанд.
Дар давраи аввали Истиқлолияти давлатӣ киностудия марҳилаи душвори фаъолияти худро аз сар гузаронда бошад ҳам, батадриҷ ва бо дастгирии Сарвари давлату Ҳукумати кишвар пеш рафта истодааст. «Бо дастгириҳои ҳамешагии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ– Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар заминаи Киностудияи «Тоҷикфилм» ва КВД кино ва видеои «Тоҷиккино» Муассисаи давлатии «Тоҷикфилм» ташкил шуд. «Тоҷикфилм» имконият пайдо кард, ки шуъбаву раёсатҳояшро дар вилоятҳои Суғду Хатлон, ВМКБ ва ноҳияҳои водии Рашт таъсис диҳад», - баён медорад М. Шоҳиён.
Қисмати зиёди матолиби нашрияро ёдномаи поягузорону ситораҳои тобноки кинои тоҷик ташкил медиҳад. Бахусус, нигоштаи киношиноси фарҳехтаи тоҷик Ато Аҳроров «Аввалин филмбардори синамои тоҷик», ки ба рӯзгору осори наворбардор Василий Кузин бахшида шудааст, хеле ҷолиб баромадааст. Матолиби таҳти унвони «Атои бебаҳои тоҷик» офаридаи публитсист ва мунаққиди кино Тиллои Фаррухпай доир ба фаъолияти Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон Ато Муҳаммадҷонов дар кино низ хонданӣ баромадаанд. Матолиби дигари ин силсиларо «Ӯ наворбардори навҷӯй ва устоди касбӣ буд» (доир ба фаъолияти эҷодии наворбардор Анвар Мансуров) – и Т. Некқадам, «Лариса Белогурова» - и киношинос Шарофат Арабова ташкил додаанд.
Матлаби асосии нашри аввали маҷалларо мақолаи бунёдии киношиноси шинохтаи кишвар, доктори илмҳои фалсафа Саъдулло Раҳимов ташкил додааст. Маводи «Таърихи кинои тоҷик дар сӣ соли аввали истиқлолият» аз дастовард ва мушкилоти соҳа ҳикоят намуда, ба таҳлили ҷолиби асарҳои алоҳида ва ҷараёнҳои асосии ҳунарии даврони мавриди таҳқиқ қароргирифта ихтисос ёфтааст.
Маҷалла жанри маъмулии ҳунаршиносӣ– тақризро низ сарфи назар накардааст. Тақризҳои номзади илмҳои таърих, киношинос Шарофат Арабова «Сайри гули лола», коргардони синамо Абдулҳай Зокиров «Автобус» минбаъд дар чодари кино ҳаракат мекунад», корманди Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон Ардамеҳр Ашӯрзода «Хиёнат» ва матлаби идоравии «Филми тасвирии «Алифбо» намунаи беҳтарини жанри мазкур мебошанд.
Маҷалла, ҳамчунин, матолиби зиёди хонданиву иттилоотиро роҷеъ ба ҳаёти фарҳангии кишвар дар бар гирифтааст. Ба сифати замима ба хонандагони ҷарида диски филми бадеии «Духтари сеюм» замима гардидааст, ки дар тарғиби синамои миллӣ саҳми муносибе дошта метавонад.
Хуб мебуд, ҳайати эҷодӣ ва таҳририяи маҷалла матолиби онро минбаъд таҳти рубрика ва бахшҳои алоҳида пешкаши ҳаводорон намоянд.
М. ТАБАРӢ, «Ҷумҳурият»
Баёни ақида (0) Санаи нашр: 13.10.2020 №: 203 Мутолиа карданд: 683
