Амир Олимхон аз шахсиятҳои таърихии аввали қарни гузашта маҳсуб мешавад. Ин амири Бухоро оқибат пас аз дидани ранҷу саргаштагиҳои зиёд дар ғарибӣ, дар Афғонистон оламро падруд мегӯяд. Дар болои санги гӯраш ин байтро ҳаккокӣ кардаанд:
Амири бе Ватан хору ҳақир аст,
Гадо гар дар Ватан мирад, амир аст.
Саҳифаҳои рӯзгору ҳукмрониаш чун амири Бухоро пурмуҳтавову рангин аст.
Мегӯянд, ки аз баъзе маслаки хонони гузашта ва расму оини обову аҷдод дурӣ интихоб намуд. Агарчанде ин амал ба зоҳир бад буд, аммо ба ботин ва дар асл нек буд. Чунончи ононеро, ки ба дурӯғ худро сайидзода ва шайхзода эълон карда, ба ин васила шуҳрату маҳбубият мехостанд, ҳамаро манъ намуд. Инчунин, дарахтҳои азиму бузургро, махсусан занон, зиёратгоҳ мепиндоштанд. Дар ин дарахтҳо онҳо латта меовехтанду чароғ фурӯзон ва аз он ҷойҳо талаби ёрӣ мекарданд. Амир ин гуна замину дарахтҳоро аз беху бун барканд.
Гадоёнро, ки давлат доштанду гадоӣ менамуданд, ҳамаро ҷамъ овард. Ба ҳар кадоми  онҳо пас аз сохтани сорбон як шутур дод, то онҳоро фарбеҳ ва ба ҳангоми зарурият дар корҳои подшоҳӣ ҳозир созанд.
Шайхтарошоне ҳам буданд, ки ба дурӯғ кароматфурӯшӣ мекарданд. Ба ин васила мусулмононро дар дами макри худ меандохтанд. Амир ҳамаи онҳоро аз имтиҳон гузаронд. Агар кори шайхе ҷавобгӯи талаботи шаръ мебуд, ба ӯ эҳтироми зиёд мегузошту иҷозати идомаи амали некаш мекард. Ва, баръакс, агар кори шайхеро хилофи шаръ меёфт, ӯро ба чандин хорӣ тавба медод.
Муаллифи ин ривоёт Ҳоҷӣ Муҳаммад Ҳакимхон ин байтро низ ба тақвияти андешаҳояш дар китоби «Мунтахабу - ут - таворих» меорад:
Бо тини ин қавми кофиркеш бо зоҳир Масеҳ,
Ҷумла Қуръон дар канор асту санам бар остин.
Ҷойи тааҷҷуб, аст, ки ин гуна амалҳои ғайришаръӣ дар асри XXI, дар замони пешрафту тараққиёти илму техникаву технология, ҳанӯз ҳам роиҷ мебошад.
Аз саҳифаи дигари рангини зиндагонии ин амир 18 корд хӯрдани ӯ аз ҷониби девонае аст.
Амир Олимхон ба хидмати эшони Мавлавӣ дохил шудаву тариқияи ҷаҳрияро интихоб карда буд ва ҳар рӯз баъди хуфтан ҷаҳр менамуд. Муаллифи китоби мазкур менависад, ки «ҳар рӯз девонабачае дар миёни ҷаҳр даҳан  пуркафк ба ҷаҳри амир ҳозир мешуд. Амир Олимхон аз вай воқиф гашта, ӯро яке аз зиндиқон пиндошта, дахл мекард ва масхара менамуд. Рӯзе Амир Олимхон аз гиребони ин девона гирифта, ба долони ҳарам мекашад ва чанд мушт дар он торикӣ ба фарқи ӯ мезанад. Ин девонабача дар соқи маҳсӣ кордчае пинҳон карда буд. Бо он ҳаждаҳ корд болои ҳам бо саросемагӣ ба шиками амир мезанад. Амир шамшер аз наём бароварда, ба гардани девонабача заданӣ мешавад. Шамшер хато меафтад ва ба китфи ӯ мехӯрад ва як дасташро фуруд меоварад». Шамшери дуюмро бар асари захмҳои хӯрдааш наметавонад, ки бизанад ва мураббаъ менишинад. Девонабача ба дасти чап кордчаро гирифта, дар он торикӣ ӯро ҷустуҷӯ мекунад, аммо намеёбад. Албатта, агар амирро меёфт, ӯро пора - пора мекард.
Ҳофизи Қувват ва Маҳмудхоҷа, надимони шоҳ, бо омаданашон пайи ҳам аз он девонабача захми корд хӯрданд. Надими дигари амир, ки Кичкинахон ном дошт ва масхарабоз буду чобукдаст, мерасад ва ташхис месозад, ки як дасти девонабача ба замин овезон асту ба дасти чап кор мекунад. «Кичкинахон хотири худро аз шарри девона ҷамъ кард. Дар камоли чустию чолокӣ аз ҷониби девона хез карда, девонаро чунон дар бар кашид, ки тоқати ҳаракат ба он нопок намонд ва бар замин ғалтида ва Кичкинахон дар болои ӯ ғалтида, маҳкам гирифта, намегузошт ва девона хобида кордчаро ҳавола мекард. Корд ба ҷойе намерасид». Оқибат девонабачаро пора - пора месозанд, аммо надонистанд, ки ӯ ин корро ба фармудаи касе кардааст ё ба девонагии худ намудааст.
Пас аз чил рӯзи давобахшӣ захми корд рӯй ба беҳбудӣ овард.
Ҳар куҷо дардест, доруе муқаррар кардаанд.

Ҳозиркунандаи чоп Абдулқодири РАҲИМ,
«Ҷумҳурият»