Бешак, корҳои илмиашро корҳои мондагор ва пурманфиат дар соҳаи филологияи тоҷик эътироф намудаанд.

Мо, ҳамаи шогирони ин устоди ғамхору меҳрубон ва дар айни замон сахтгир, аз он ифтихор дорем, ки аз тадрису ҳидоятҳо, панду андарзҳои ӯ баҳравар шудаем. Мавзӯъҳои дарсҳояшро тарзе фаҳмо, ҷолиб мегузашт, ки мураккабии он фанҳо ва мавзӯъҳоро эҳсос намекардем. 

Ба ҳамаи шогирдон  чун фарзанд муносибат менамуд. Муҳаббати ӯ чун устоди мушфиқ бисёр ошкор буд.

Ҳанӯз аз хотирам нарафта, ки ба синфхона корманди Телевизиони Тоҷикистон ворид шуд ва гуфт: «Барои сабти лаҳзаҳои хонишу воридшавӣ ба  факулта чанд духтари зеборо бояд интихоб бикунам». Мо эҳсос кардем, ки чунин муносибат ва гуфтор ба муаллима писанд наомад. Норозигии худро зебо ва бозарофат чунин баён дошт: «Ҳамаи духтарони мо зебоанду доно». Баъди лаҳзае афзуд: «Бачаҳои мо низ зебову хушахлоқанд». 

Туфайли дарсҳои муаллима мо синтаксисро пурра ва дуруст омӯхтем. Ҳама барои дарсҳои семинарӣ ё худ таҳлили синтаксисии ҷумлаҳо китоби «Восеъ»-и Сотим Улуғзодаро интихоб кардем. Ҳол он, ки на ҳар гурӯҳ ба ин иқдом даст мезад ва барои худ мушкилиро меписандид.

Соле пештар аз он, дар соли дуюми донишомӯзӣ, яъне соли 1981, ман мавзӯи «Калимаҳои «чун» дар ашъори Сайидо»-ро барои кори курсӣ интихоб намудам. Роҳбарам Мукаррама Қосимова буд. Маслиҳат дод, ки ҳамаи байтҳоеро, ки калимаи «чун» доранд, аз ашъори Сайидо биёбаму дар картотека онҳоро бинависам. Пайдо кардаму навиштам. Пас аз он рӯйхати адабиётро бароям дод, то ба мавзӯъ ва мавқеъву мазмуни ин калима бештар ошно шавам. Дар рафти кор маълумам шуд, ки олимони рус дар ин маврид моро бештару беҳтар аз мо омӯхтаанду рисолаҳо таълиф намудаанд.

Бо дастури муаллима байтҳои дар картотекаҳо қайдшударо ба гурӯҳҳо ҷудо кардам. Чун онҳоро диду қонеъ шуд, тарзу усули таҳлили онҳоро фаҳмонд ва баъд маро имтиҳон кард, ки оё ба гуфтаҳояшу ҳидоятҳояш сарфаҳм рафтаам ё не. Чун бовар ҳосил намуд, иҷозат дод, ки ба навиштани кори курсӣ шурӯъ бикунам. Пас аз чанд рӯз даъватам намуд ва гуфт, ки ду-се ҳафта ба сафари корӣ меравад, агар ба мушкилие рӯ ба рӯ шудам, ба муаллима Ҳуснигул Талбакова муроҷиат бинамоям, ӯ дар ин маврид ҳеҷ гуна ёриро аз ман дареғ намедорад.

Яъне, барои он ки як шогирдаш навиштани кори курсиро биомӯзаду дурусту ҷавобгӯи талабот бинависад, масъулияти зиёд ҳис мекард. Акнун тасаввур кардан мушкил нест, ки барои тарбияи шогирдонаш, ки рисолаҳои номзадӣ ва докторӣ навиштаанду ҳимоя кардаанд, чӣ гуна маслиҳатҳо додаву заҳматҳо кашидааст. Ба ҳар шогирдаш, ки вохӯрдааму суҳбат намудаам, дар бораи ин устоди асилу раҳнамои одил суханҳои нек, тавсифӣ шунидаам.  Мавзӯъҳои интихобшудааш низ қобили қабулу пурманфиат барои рушди забоншиносии тоҷиканд. Ҳамин тавр, 42 нафар зери роҳбарии ӯ рисолаҳои номзадӣ ва докторӣ дифоъ намудаанд.

Мукаррама Қосимова нахуст ба ҳайси котиби илмӣ ва баъд раиси Шӯрои диссертатсионӣ барои дифои рисолаҳои номзадӣ ва докторӣ дар назди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва узви Шӯрои диссертатсионӣ дар назди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви Комиссияи аттестатсионии назди Ҳукумати Тоҷикистон буд. Бо ташаббуси ӯ маркази омӯзиши забонҳои назди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон таъсис ёфт.

Беш аз 190 номгӯйи асарҳои илмиро навиштаву ба табъ расондааст. Танҳо як китоби «Матни классикӣ»-аш панҷ маротиба: солҳои 1969, 1976, 1989, 2000, 2010 нашр гардидааст, ки он аз беҳтарин васоити таълимӣ барои толибилмони донишгоҳҳову донишкадаҳо ва алоқамандон маҳсуб мешавад.

Мукаррама Қосимова 2 октябри соли  2020, яъне чанд моҳ пештар, дар синни 87-солагӣ оламро падруд гуфт. То вопасин рӯзҳои зиндагиаш саъю кӯшиш, донишу таҷрибаашро барои рушди соҳаи забоншиносии тоҷик, тарбияи шогирдон, ки идомабахши кораш бошанд, бахшид.

Миллат ва хоса шогирдонаш, аз ӯ ҳамеша ба некӣ ёд меоранд.

 

Абдулқодири РАҲИМ,

«Ҷумҳурият»