Миёнаҳои моҳи сентябри соли 2018 тақрибан соати 10 - и пагоҳӣ ба дафтари кории собиқ сардабири ҳафтаномаи «Адабиёт ва санъат» Мансур Суруш даромадам. Меҳмони ношиноси пушт ба даромадгоҳ дар курсии чармини мулоим нишаста ба адиб саргузашти шавқовареро қисса мекард. Мансур чунон бо завқ механдид, ки ба коргоҳ ворид шудани маро ҳатто пайхас накард. Ба онҳо наздик шуда, бо овози баланд салом додам. Марди сарсафед гардан тофт ва гӯё маро барқ зада бошад, ки дар ҷоям лолу пакар мондам. Ба чашмонам бовар намекардам. Дар рӯ ба рӯям устоди азизу гиромиқадр Мирзо Турсунзода (рӯҳашон шод бод!) меистод.

- Шинос шавед, - овози соҳиби дафтари корӣ маро аз ҳолати карахтӣ баровард. - Писари бузурги Қаҳрамони Тоҷикистон, шоири машҳури Машриқзамин Мирзо Турсунзода - Мақсудҷон. Айни ҳол якчанд саргузашти шавқовару мароқангези қиблагоҳашонро ҳикоя карда, хотири маро шод гардонданд. Баъзе хотираҳояшонро, аллакай дар саҳифаҳои матбуот ба табъ расондаам.

Бо Мақсудҷон гарму ҷӯшон ва самимӣ даст-фишорӣ кардам. Ӯ бо лаби пурханда гуфт:

- Ҳоло ба шумо дар бораи чӣ тавр падарам тасодуфан бо Тигран Петросян шинос шудану бо вай шоҳмот бозӣ карданашонро нақл мекунам.

Ду тан ҳушу гӯш шудем. Ман, ки кайҳо боз бо яке аз фарзандони устод шинос шуданро орзу доштам, бо майли том дар паҳлуи писари шоири ширинкалом ҷой гирифтам.

- Ин ҳодиса тобистони соли 1965 рух дода буд. Падарамро барои ширкат дар ҷаласаи раёсати Иттифоқи нависандагони Иттиҳоди Шӯравӣ ба шаҳри Москва даъват намуданд. Чун одати муқаррарӣ қиблагоҳ дар меҳмонхонаи «Россия» ҷой гирифта, ба соати дастӣ менигарад. То оғози ҷаласа ҳоло вақти бисёре будааст. Қарор медиҳад, ки ҳамсуҳбате ёфта, ба шоҳмотбозӣ машғул шавад. Бо ин мақсад ба роҳрави ошёна мебарояд. Мебинад, ки марди миёнақади қафқозӣ, эҳтимолан ба аёдати кадом шиносаш ба меҳмонхона ташриф оварда будааст, рӯ ба рӯяш меояд. Падарам сари роҳи мардро гирифта, бо нармӣ мепурсад:

- Шумо шоҳмот бозӣ карда метавонед?

- Кам - кам метавонам, - марди ношинос падарамро мешиносад, вале сир бой надода, бо лаҳҷаи мардуми Қафқоз посух медиҳад.

Бо пешниҳоди мизбон меҳмон ба ҳуҷра даромада, онҳо дарҳол ба шоҳмотбозӣ мепардозанд. Падар ҳарчанд саъю талош намоянд ҳам, ҳарифро мағлуб карда наметавонанд ва разми сесоатаи онҳо бо се ғалабаи меҳмон ба охир мерасад. Пас аз бохти сеюм падар бо табассум эрод мегиранд:

- О, шумо гуфтед, ки хуб бозӣ карда наметавонед, ин бохти пай дар пайи ман ва ғолибияти шуморо чӣ тавр шарҳ диҳем?

- Охир, ман Тигран Петросянам, - бо ханда ҷавоб мегардонад ҳариф.

Падар бо шунидани номи чемпиони ҷаҳон оид ба шоҳмот аз ҷояш хеста, ӯро гарм ба оғӯш мегирад ва аз ҷомадон коняки арманӣ бароварда, ба қадаҳҳо мерезаду дар бораи дӯстии ду халқи бародар ва саҳми намояндагони миллати арман дар рушди иқтисодиёт ва маданияти халқи тоҷик бо ифтихор нӯшбод мегӯяд.

Падар гоҳ - гоҳе ба мо фарзандон дар сари дастархон бо мамнуният лаҳзаи тасодуфан шинос шудан ва разми сесоатаашро бо Тигран Петросян қисса карда, хоксорию фурӯтании чемпионро ҳамчун намунаи ибрат мисол меовард. 

Ҳикояи Мақсудҷон Турсунзода боз як саҳифаи барҷастаи ибратомӯзе аз ҳаёти фарди таърихӣ, сарвари вақти Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, мунодии сулҳу дӯстӣ Мирзо Турсунзода ба шумор меравад, ки ӯ одатан аз хурдтарин имконият барои ба ҷаҳониён муаррифӣ кардани хислати меҳмоннавозии миллати тоҷик истифода мебурд. 

 

Зариф ҒУЛОМ, адиб