Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон зиёда аз 40 фоизи ҳудуди  Ҷумҳурии Тоҷикистонро ташкил дода, дорои кӯлҳои зебову пиряхҳои азим, олами ҳайвоноту набототи нодир ва манзараҳои тамошобобу захираҳои бузурги обӣ мебошад. Кормандони раёсати ҳифзи муҳити зисти вилоят ҳамеша талош мекунанд, ки ба табиати зебои кишвар зараре нарасад. Ҳамасола дар остонаи Рӯзи байналмилалии ҳифзи муҳити зист кормандони раёсат ҷамъомад доир намуда, пешрафту камбудиҳои фаъолиятро мавриди баррасӣ қарор медиҳанд. Онҳо кӯшиш мекунанд, ки таваҷҷуҳи сокинони шаҳру ноҳияҳои вилоятро ба масоили муҳити атроф ва беҳдошти он бештар ҷалб кунанд.

Ба муносибати Рӯзи байналмилалии ҳифзи муҳити зист хабарнигори рӯзномаи бо сардори раёсати ҳифзи муҳити зисти ВМКБ Мулкамон Назаралиев ҳамсуҳбат гардид. 

Номбурда зикр кард, ки ВМКБ  дорои  захираҳои  бузурги об мебошад ва аз он на танҳо кишвари мо, балки тамоми сокинони Осиёи Марказӣ баҳра мебаранд. Танҳо кӯли Сарез дорои 17 миллиард метри мукааб оби ошомиданӣ буда, қодир аст дар оянда ташнагии чандин ҳазор истеъмолкунандагони обро на танҳо дар Тоҷикистон, балки  берун аз он ҳам  шиканад. Чунин нақшаву ниятҳо вуҷуд доранд ва дар ояндаи наздик бо дастгирии ҷомеаи ҷаҳонӣ амалӣ гаштани ин ниятҳо имконпазир хоҳад гашт.

- Захираи дигари оби ошомиданӣ - гуфт М. Назаралиев, - ин Зоркӯл  мебошад, ки дар баландии зиёда аз 3 ҳазор метр аз сатҳи баҳр – дар Помири шарқӣ, дар сарҳади Тоҷикистону Афғонистон ҷойгир аст. Дарёи Вахон аз он сарчашма мегирад ва обашро то дарёи Панҷ, ки дар поёноб бо номи Ому маъруф аст, мерасонад. Ин кӯли зебо ба ғайр аз  захираи фаровони обӣ, ҳамчунин, дорои захираи калони моҳӣ низ мебошад. Ҳатто аз поёноби Панҷ ҳам дар баҳору тобистон моҳиён барои тухмгузорӣ  ба ин макон ҳиҷрат менамоянд.

Яшилкӯл низ яке аз захираҳои калони оби ошомидании Тоҷикистон ба ҳисоб рафта, дар ноҳияи Мурғоб воқеъ аст. Дарозии он 26 километр буда, ягона захираи табиии об аст, ки дар хоҷагии халқи  ВМКБ, аз ҷумла барои тавлиди неруи барқ дар фасли зимистон, аз он  босамар  истифода мебаранд. Одатан ҳаҷми оби дарёи Ғунд дар фасли сармо коҳиш меёбад ва аз ин рӯ, бо мақсади таъмини Неругоҳи барқи обии “Помир-1” бо об ба рӯдхонаи Ғунд оби Яшикӯлро илова мекунанд. Дар фасли тобистон бо истифода аз иншооти обнигаҳдорӣ оби кӯл баста мешавад ва ин кӯл боз ба ҳолати аввалаи худ бармегардад.

Ба гуфтаи сардори раёсати ҳифзи муҳити зисти ВМКБ, истифодаи босамари сарватҳои табиии вилоят ба сокинони он манфиати хуб оварда метавонад. Дар  мавзеи ноҳияи Мурғоб дар баландии зиёда аз 4  ҳазор метр аз сатҳи баҳр Қаракӯл дар масоҳати 38 ҳазор гектар доман густурдааст. Истеъмоли оби он бо сабаби беҳад шӯр будан ғайриимкон аст. Манзараи зебо ва шамоли доимӣ имкон дод, ки чанд соли охир ҳамасола дар ин макон дар фасли тирамоҳ мусобиқаи қайиқронии ба ном “регата” баргузор гардад. Аз ин рӯ, дар фасли тирамоҳ дӯстдорони зиёди ин намуди варзиш ҳам аз кишвари худамон ва ҳам аз кишварҳои хориҷӣ дар Қаракӯл ҳам истироҳат ва ҳам мусобиқа баргузор мекунанд.  Имсол ҳам роҳбарияти Парки миллии Тоҷикистон дар Бадахшон  ва раёсати  ҳифзи муҳити зисти вилоят ният доранд чунин мусобиқаро роҳандозӣ намоянд.

Дар баробари доир кардани ин гуна чорабиниҳо диққати асосӣ  ба ҳифзи табиати нотакрори диёр равона мегардад. Бо неруи кормандони ҳифзи табиат, ҷалби ризокорон ва мардуми маҳаллӣ дар Ҷамоати деҳоти Қаракӯли ноҳияи Мурғоб ва деҳоти соҳили дарёҳои Ғунду Панҷ бо ҷалби зиёда аз  5 ҳазор нафар ҳамоиши «Тозагии соҳил» гузаронда шуда, ба хотири баланд бардоштани маърифати экологӣ, ҳифзи сарватҳои бебаҳои табиат ҳамарӯза дар миёни мардум корҳои фаҳмондадиҳӣ доир мешаванд.

Тараққиёти босуръати технологияи муосир башариятро водор месозад, ки таваҷҷуҳи худро ба муҳити зист бештар намуда, пеш аз амалӣ шудани барномаҳои гуногуни иқтисодӣ таъсири онҳоро ба мувозинати табиат муайян намояд. Дар сурати вайрон гардидани мувозинати табиат ба ҳодисаҳои нохуш рӯ ба рӯ шудани инсоният аз эҳтимол дур нест.  Бинобар ин, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муҳимияти ҳифзи муҳити зистро пайваста таъкид намуда, дар ободониву сабзкорӣ ширкат меварзанд. Чунин муносибати Сарвари мамлакат имконият фароҳам овардааст, ки сол ба сол кишвар ободтару зеботар гардад, муҳити зист беҳтар ҳифз шавад ва рушд ёбад, - гуфт М. Назаралиев.

 

Раҳмони ГУЛЗОР, “Ҷумҳурият”