Ба шарофати соҳибистиқлолӣ ва сиёсати фарҳангпарваронаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, идҳои неки ниёгонамон аз нав эҳё гашта, тайи солҳои ахир бо шукӯҳу шаҳомати хоса ҷашн гирифта мешаванд. Аз ҷумла, миёни онҳо иди Меҳргонро метавон зикр кард, ки мазмуну моҳияти махсус дорад. 

Мувофиқи маъхазҳои таърихӣ, он дар сарзамини орёиҳо, баробари ба ҳукми анъана даромадани зироаткорӣ ва ҷорӣ гаштани тақвими деҳқонӣ, пайдо шудааст. Масалан, дар ин маврид Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониҳо иброз доштанд: «Меҳргон баробари инкишофи зироаткорӣ ва ҷорӣ гардидани тақвими деҳқонӣ пайдо шуда, бинобар ин, ҷашни ҳосилот ва кишоварзон ба ҳисоб меравад».

Бояд таъкид кард, ки мардум Меҳргонро дар давраи Сомониён бо тантана ҷашн мегирифтанд.  Онҳо дар ин моҳ ҳашар мегузаронданд ва, ҳамчунин, сарулибоси нав пӯшида, сайру базмҳо меоростанд. Чунончи, қофиласолори шеъри тоҷику форс Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ яке аз маликони Сомониёнро бо фаро расидани Меҳргон табрик карда гуфтааст:

Малико, ҷашни Меҳргон омад!

Ҷашни шоҳону хусравон омад!

Ту ҷавонмарду давлати ту ҷавон,

Май ба бахти ту ҷавон омад.

 

Шоири дигари классики тоҷик Масъуди Саъди Салмон дар рӯзҳои ҷашни Меҳргон ҳамеша ба ҳамдигар меҳрубон буданро таъкид месозад:

Рӯзи Меҳр аст, меҳрубонӣ кун, 

К-аз ҳама чиз меҳрубонӣ беҳ.

 

Доир ба пайдоиши ҷашни Меҳргон ривоятҳои дигар низ вуҷуд доранд. Аз ҷумла, бино ба маълумоти Абурайҳони Берунӣ, Фаридун ба муносибати маҳв намудани Заҳҳок дар кӯҳи Дамованд базме ороста, ба он асос гузоштааст. 

Қобили зикр аст, ки ҳарчанд дар даврони Иттиҳоди Шуравӣ Меҳргон ҷашн гирифта намешуд, унсурҳои он дар Иди ҳосилот ба назар мерасид. Дар рӯзҳои ин ид дар шаҳру деҳоти ҷумҳурӣ бозиҳои варзишӣ, аз қабили гуштигирӣ, аспдавонӣ, бузкашӣ, дав ва амсоли инҳо, барпо мегардиданд.

Боиси ифтихору сарфарозист, ки ин ҷашни ниёкон пас аз ба даст омадани соҳибистиқлолӣ мазмуни тозаву нав гирифта, ба иди дӯстиву рафоқат, меҳру муҳаббат, бунёдкориву созандагӣ ва ватандӯстию ватандорӣ табдил ёфтааст.

 

Сафар ЭРКАЕВ, 

дотсенти ДДХ ба номи 

академик Б. Ғафуров