Масъалаи норасоии ғизо тайи даҳсолаи охир ҷомеаи ҷаҳониро ба ташвиш овардааст, ки пандемияи коронавирус ин равандро тезонд. Соли гузашта 811 миллион нафар гуруснагиро аз сар гузаронд, ки дар муқоиса ба соли 2019-ум 161 миллион нафар зиёд мебошад.  

 -Теъдоди нафароне, ки метавонанд аз гуруснагӣ ба марг рӯ ба рӯ шаванд, аз 135 миллион ба 270 миллион хоҳад расид. Вазъ хеле мураккаб асту проблемаҳои зиёдро ба вуҷуд меорад, - мегӯяд роҳбари Барномаи ҷаҳонии озуқаворӣ Дэвид Бизли. 

Ҳоло 584 ҳазор нафар дар Эфиопия, Мадагаскар, Судони Ҷанубӣ, Яман гуруснагиро аз сар мегузаронад. Бештари онҳо занҳо ва кӯдаконанд. Ҳолати фоҷиабор дар Афғонистон, Венесуэла, Ҳаити, Ҳондурас, Ҷумҳурии Демократии Конго, Эфиопия, Зимбабве, Ҷумҳурии Африқои Марказӣ, Сурия, Судон ва Уганда ба вуҷуд омадааст. 

- Имрӯз ҷаҳон ба буҳрони бесобиқаи ғизо гирифтор шудааст. Фавти одамон аз гуруснагӣ ба ҳақикат табдил меёбад,- изҳори нигаронӣ мекунад директори генералии Созмони кишоварзӣ ва озуқавории Созмони Милали Муттаҳид Тсюй Дунъюй. 

Мутахассисон ҳолати мавҷударо дар чанд даҳсолаи охир мушкилтарин арзёбӣ карданд. Ҳадс мезананд, ки пандемияи коронавирус, муноқишаҳо дар минтақаҳои гуногуни олам, тағйирёбии иқлим ва болоравии нархи маҳсулот аз омилҳои асосии ба вуҷуд омадани чунин ҳолатанд. 

Чанде қабл Созмони Милали Муттаҳид аз вазъи ногувори Афғонистон вобаста ба норасоии маводи ғизоӣ хабар дод. Тибқи таҳлили Барномаи ҷаҳонии озуқавории СММ, агар чунин ҳол идома ёбад, дар мавсими зимистон миллионҳо афғонро хатари марг таҳдид мекунад. Аз рӯи маълумотҳо, айни замон нисфи аҳолии кишвар (қариб 22,8 миллион нафар) бо норасоии шадиди ғизо рӯ ба рӯст. Аз ин теъдод 3,2 миллионаш кӯдакони то панҷсолаанд. 

- Афғонистон гирифтори буҳрони шадиди гуманитарист ва ба он фалокат таҳдид мекунад, - изҳори ташвиш кард Дэвид Бизли, роҳбари Барномаи ҷаҳонии озуқаворӣ.

Дар шарҳи воситаҳои ахбори оммаи ҷаҳонӣ гуфта мешавад, ки вазъи ин кишвар баъди ба сари қудрат омадани ҳаракати радикалии «Толибон» якбора бад шуд. Иқтисодиёти он, ки пештар низ дастнигари кишварҳои мутараққӣ буд, заифтар мегардад. Бонки ҷаҳонӣ ва Хазинаи байналмилалии асъор муваққатан маблағгузориро ба Афғонистон қатъ карданд. 

- Бори охир панҷ моҳ пеш маош гирифта будам, - гуфтааст як омӯзгори шаҳри Ҳирот ба оҷонсии Би-Би-Си. – Зиндагӣ вазнин аст. Баҳри хариди ғизо ҳамаи ашёи хонаамро фурӯхтам, аммо ин ҳам нокифоя аст. 

Тибқи таҳлили Барномаи ҷаҳонии озуқаворӣ, моҳи сентябр ҳамагӣ 5 дарсади мардуми афғон ба хӯроки ҳамарӯза датрасӣ дошт. Нархи маҳсулоти ниёзи аввалия, ба монанди равғани рустанӣ ва орд, якбора боло рафт. 

 

Тавре бармеояд, дастрасӣ ба маводи хӯрокворӣ дар ҷаҳон беш аз пеш печидатар мегардад. СММ моҳи июл иттилоъ дода буд, ки аз даҳ як ҳиссаи аҳолии рӯи Замин гирифтори гуруснагианд. Қисми зиёди онҳо, ки 418 миллион нафарро ташкил медиҳанд, дар Осиё зиндагӣ мекунанду 282 миллиони дигар дар Африқо. Теъдоди чунин нафарон дар кишварҳои Амрикои Лотинӣ ва мамлакатҳои минтақаи Саҳрои Кабири Африқо ба 60 миллион нафар мерасад. Яъне, вазъи ногувор аҳолии Африқоро дунболгир аст. Нисфи сокинони қитъа гуруснагӣ мекашанд. Дар баробари ин, 2,3 миллиард сокини сайёра имкони хариди ғизоро надорад. Танҳо соли гузашта 149 миллион кӯдаки то панҷсола ба ғизо дастрасӣ надошт. 

Ба иттилои нашрияи New York Times, бинобар афзоиши гирифторшавӣ ба бемории коронавирус, моҳҳои охир аҳолии Эфиопия аз камчинии ғизо танқисӣ мекашад. Ҳамчунин, рӯзнома менависад, ки мардум дар Мадагаскар бинобар хушкии зиёд дучори гуруснагист.  Дар Ҷумҳурии Халқии Демократии Корея ҳам пандемияи коронавирус мушкилоти зиёди ғизоиро ба миён овардааст. Аз сабаби баста будани сарҳадот, созмонҳои байналмилалӣ наметавонанд сатҳи камбизоатиро ба таври дақиқ муайян намоянд. Аз рӯи маълумотҳои СММ, тайи солҳои 2018 – 2020 42 дарсади аҳолӣ ба ғизо дастрасӣ надошт. Ғайр аз ин, охири соли гузашта дар ҶХДК дастикам 300 ҳазор кӯдаки то панҷсола гуруснагиро аз сар гузаронд. 

 

Масъалаи таъмини аҳолии сайёра бо ғизои солим яке аз масъалаҳои  мубрамест, ки вақтҳои охир боиси ташвиши кишварҳою созмонҳои бонуфузи олам гардидааст. Зеро қариб 3 миллиард сокини сайёра наметавонад ғизои солим, дар навбати аввал меваҷоту сабзавот, бихарад. Бо ин сабаб, сеяки занҳо гирифтори камхунианд. Тибқи таҳлилҳо, агар ин раванд идома ёбад, то соли 2030 шумораи нафароне, ки аз хӯрокворӣ танқисӣ мекашанд, ба 660 миллион нафар хоҳад расид. Аз ин шумора 30 миллион нафар бо сабаби тул ёфтани пандемия ба ин мушкил дучор хоҳад гашт. 

Максимо Тероро, иқтисодчии Созмони кишоварзӣ ва озуқавории СММ, дар як гузориш қабули чораҳои фавриро баҳри бартараф намудани камчинии маводи хӯрокворӣ ба миён гузошт. Ба андешаи ӯ, дар минтақаҳое, ки ҷанг идома дорад, паст кардани пайомадҳои тағйирёбии иқлим, барқарорсозии иқтисодиёт, паст кардани нархи маҳсулоти ғизоӣ ва дигаргунсозии муносибати истеъмолкунандагон аз масъалаҳои мубрамеанд, ки ҳалли ҳарчи бештарро тақозо доранд. 

Он чи ин ҷо овардем, бозгӯи он аст, ки мушкили рақами яки аҳолии сайёра норасоии ғизост. Бархе аз кишварҳо дучори гуруснагианду қисме ба ғизои солим дастрасӣ надоранд. Мутаассифона, тул кашидани пандемияи коронавирус ва муноқишаҳои минтақаҳои гуногун вазъро мушкилтару печидатар гардондааст, ки ҳалли ин ҳанӯз муаммост.