Ин вожа, яъне Модар, дар забони ҳамаи миллатҳои дунё ягон ҳаммаъно надорад ва ҷояшро ҳам дар ҳеҷ ҳолат иваз карда наметавонад. Агар моя ва сарчашмаи башарияташ низ мегӯянд, дарк мекунанд, ки ҳанӯз ин ифода пурра нест. Ҳатто вожаи Фидокор низ наметавонад, ҷойи онро дар матн, дар гуфтугӯ иваз намояд.

Оре, Модар модар аст ва ҳаммаъно надорад. Дар тавсифу бузургияш ҳазорон сол мегӯянд, менависанд, аммо дармеёбанд, ки ҳанӯз аз сад якеро нагуфтаанд, нанавиштаанд. Чаро? Ба ин пурсиш наздики 800 сол пеш Мавлоно Ҷалолуддини Балхӣ посухи сазовор додааст:

Ҳақ ҳазорон санъату фан сохтаст,

То ки модар бар ту меҳр андохтаст.

Дар баробари посух ҳамзамон таъкид медорад, ки барои дарки меҳраш бояд ин ҳазорон санъату фанни худовандиро бояд бидонем. Агар чизе дар ин маврид медонем, он андак аст. Ба ин андак наметавон зиёдро фаро гирифт.

Мегӯянд, ки бузургии модар дар шабзиндадории ӯ аст. Ин гуфта дуруст аст, аммо фарогир нест. Касе дигар ҳам метавонад барои кӯдаки модаре шабзиндадорӣ бикунад, аммо ин куҷову он куҷо. Шабзиндадории модар аз ҳама шабзиндадориҳои дигарон ба куллӣ тафовут дорад. Нигоҳи ӯ, андешаи ӯ, эҳсоси ӯ, дуои ӯ, ниёиши ӯро ҳеҷ кас наметавонад барои сонияе низ соҳиб бигардаду аз он баҳрабардорӣ намояд. Гӯши кӯдак мехоҳад танҳову танҳо овози нарму меҳрбори модари худро бишунавад, чашми кӯдак интизори дидори зебову нуронии модари худ аст.

Дар назар менамояд, ки ҳар кас метавонад гаҳвораи кӯдакро биҷунбонад. Кӯдак аз рӯи ҷунбиши он эҳсос мекунад, ки гаҳвораро модараш меҷунбонад ва ё касе дигар. Чун дарёбад, ки модараш онро меҷунбонад, эҳсоси роҳат, хуррамӣ мекунад, руҳаш, ҷисмаш навозиш меёбад.

Доя ҳам метавонад ба кӯдак шир бидиҳад, вале шири модар дигар аст. Ҷойи он ширро ҳеҷ шири дигар наметавонад, ки бигирад.

Агар кӯдакро ба тасодуф ва ё қасдан бизанӣ, бо ӯ бо хайрхоҳӣ муносибат накунӣ, туро ҳеҷ дӯст намедорад, ба сӯят лабханд намезанад, бо диданат рӯ ҷониби дигар мегардонад. Аммо агар модар ӯро бизанад, ба як паноҳгоҳ рӯ меорад ва он оғӯши модар аст.

Танҳо диле, ки дар он кина роҳ намеёбад, дили модар аст. Метавонад ҳазорон гуноҳи фарзандро бубахшад ва ҳам боре онро пеши рӯи фарзанд наорад.

Ӯ барои наҷоти фарзанд ҳатто омодааст, ки худро қурбон кунад. Дар ин маврид аз ҳеҷ кас, аз ҳеҷ чиз наметарсад.

Модар барои фарзанд дунёи зебоӣ, дунёи меҳр меофарад. Ҳеҷ кас ба ҷуз ӯ ин неру, ин истеъдод, ин маҳоратро надорад.

Танҳо модар аст, ки ишқ, ҷавонӣ, зебоӣ ва тамоми зиндагии худро ба фарзанд мебахшад.

Танҳо чашмони модар аст, ки аз интизории фарзанд хаста намешавад.

Танҳо модар аст, ки аз ранҷу машаққат барои фарзанд лаззат мебарад.

Модар пир мешавад, аммо меҳру муҳаббати ӯ нисбат ба фарзанд пириро намешиносад, балки пирӣ ин ҷасоратро надорад, ки ба дунёи меҳру муҳаббати ӯ гоме биниҳад.

Меҳру муҳаббати модар ҳамасола, ҳамарӯза дар ҳоли афзудан аст, на кам шудан.

Ҳеҷ чиз вазнинтар аз он нест, ки як модар марги фарзандашро мебинад. Дар ин маврид сухане, амале тасаллобахшаш намешавад.

Модаре агар дарёбад, ки фарзандаш ин оламро падруд мегӯяд, пештар аз ӯ руҳан мемирад.

Агар модаре аз олам мегузарад, ҳеҷ кас ва ҳеҷ чиз ҷойи ӯро ишғол карда наметавонад. Мегӯянд, ки хола, яъне хоҳари модар, ҷойгузини ӯ мегардад, аммо ҳаргиз чунин нест. Дар як байти рубоии мардумӣ ин ҳақиқат рӯшан собит гардидааст:

Мардумо меган хола ба ҷойи 

модарай,

Фандум накунен, сӯзиши модар 

дигарай.

Бархе ин ҳақиқатро дер мефаҳманд, яъне замоне, ки модарашонро аз даст медиҳанд. Хӯрдани ҳазор афсӯс дигар суде намебахшад. Танҳо дар ин вақт кас дармеёбад, ки аз ҳазор як некии модарро посух гуфта натавонистааст. Ва ҳам натавониста ба қадраш, ба манзалаташ бирасад. Як нафар, агар модарашро дар замони тифлӣ аз даст медиҳад, бо он ки рӯяшро дар ёд надорад, аз меҳру навозишаш наметавонад якеро ба хотир биёраду бигӯяд, ӯро дӯст медорад. Тамоми умр ин муҳаббат дар вуҷудаш ҷойи махсусро дорад.

Хона, балки дунё, бе модар холии холӣ аст. Модар агар дар хона аст ва занги дарро мешунавад, саъй мекунад, онро ба рӯи фарзанд худаш бикушояд. Ва ҳам мехоҳад ин ҳуқуқ, ин амалро аз ӯ ҳеҷ кас нагирад. Як пурсиши ӯ дар ин ҳол, ки «Омадӣ?» ҳазор маъно ба худ дорад ва чунин пурсишро ҳеҷ кас, ҳатто бузургтарин ҳунарманд такрор ва тақлид карда наметавонад.

Модар аз мо- фарзандон чизеро хостор нест, ҳар он чи ки мехоҳад аз хубиҳову зебоиҳову неъматҳои дунё, барои мо аст. Агар ҳам туҳфаеро аз дастамон бо муҳаббат, самимият,  чеҳраи хандон мепазирад, танҳо ба хотири хушнудии мо мебошад. Барои ӯ на туҳфа, балки мо қимат дорем. Мо барои модар арзиши зиёду бузург дорем, ончунон як арзише, ки ба тасаввурамон роҳ ёфта наметавонад. Мо барои модар қиматтар, боарзиштар, ҳатто аз худи ӯем. Аз ин рӯ, амр шуда, ки ба қадраш бирасем, гиромияш бидорем.

 

Абдулқодири РАҲИМ,

«Ҷумҳурият»