Адабиётшинос ва пажӯҳишгари адабиёти классикӣ Аҳмад Абдуллоев 15 марти соли 1936 дар деҳаи Бибиширини ноҳияи Бойсун ба дунё омадааст. Соли 1957 Институти давлатии педагогии Сталинобод (ҳоло Душанбе)-ро хатм кард.

Фаъолияти меҳнатии донишманд ба Институти забон ва адабиёти ба номи Абуабдуллоҳ Рӯдакӣ тавъам аст. Аҳмад Абдуллоев 26 соли расо (1962-1988) дар ин боргоҳи илм заҳмат ба бор доштанд. Дар ин давра мавсуфро ҳамчун олими пуркор ва сермаҳсул шинохтанд.

Баъдан ӯ ба симати профессори Университети давлатии Тоҷикистон (1988-1990) ва мудири кафедраи забон ва адабиёти тоҷики Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон (1990-1996) фаъолият намуд.

Соли 1996 бо сабаби ноамнӣ ба зодбумаш баргашта, то моҳи июни соли равон ҳамчун профессори кафедраи филологияи тоҷики Донишгоҳи давлатии шаҳри Тирмиз ифои вазифа кард.

Аҳмад Абдуллоевро дар доираи илму адаби Тоҷикистон ҳамчун пажӯҳишгари адабиёти тоҷику форси асрҳои X-XII ва намояндагони барҷастаи он давр Абуабдуллоҳ Рӯдакӣ, Қатрон, Адиб Собири Тирмизӣ, Заҳири Форёбӣ, Анварӣ Унсурӣ, Фаррухӣ, Манучеҳрӣ, Абдулфараҷи Рунӣ ва дигарон мешиносанд. Донишманди фарҳехта дар ин замина 10 монография ва зиёда аз 200 рисолаву мақолаҳои илмӣ, илмӣ – оммавӣ ва илмӣ – методӣ таълиф намудааст.

Ба иқрори пажӯҳандагон Аҳмад Абдуллоев, ҳамчунин, дар баробари омӯзиши ҳаёт ва эҷодиёти адибони болозикр, ҷараёни адабии асрҳои номбурда, масоили навъ ва услуби шеър, бавижа ашъори ғаноӣ, майлу равияи адабӣ, хусусиятҳои иҷтимоии адабиёт, хусусияти адабиёти дарборӣ ва ҳоказоро мавриди таҳлилу баррасӣ қарор додаанд.

Яке аз бозёфтҳои ҷолиби диққати донишманди номвар дар омӯзиши осори Рӯдакӣ, кашфи байтҳои нав, қасидаи «Фиғония»-и Абуабдуллоҳ Рӯдакӣ маҳсуб меёбад. 

Адабиётшиноси маъруф Аҳмад Абдуллоев дар бораи Садриддин Айнӣ, Мирзо Турсунзода, Сотим Улуғзода, Муъмин Қаноат, Лоиқ Шералӣ ва дигарон мақолаҳо иншо намудаву ба чоп расондааст.

«Адиб Собири Тирмизӣ» (1969), «Зоҳири Форёбӣ» (1974), «Адабиёти форсу тоҷик дар нимаи дуюми асри XI ва аввали асри XII» (1986), «Сабақи Рӯдакӣ» (дар 2 ҷилд, 1984, 1991), «Ин кӯза чу ман ошиқи зоре будаст» (дар бораи Умари Хайём, 1984), «Абулқосими Фирдавсӣ» (1987), «Тасаввуф ва намояндагони он» (2009), «Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ» (2013), «Бисту ду мақола дар бораи Навоӣ» (2014) ва амсоли инҳо низ маҳсули дасти устод аст.

 

Умар АЛӢ